Van oudsher zit het maken van muziek in het bloed van de Friezen. Het Friese volkslied mag zich ook ver buiten de provincie verheugen in enige bekendheid. Niet in de laatste plaats vanwege publieke uitvoeringen tijdens schaatswedstrijden in Thialf, voetbalwedstrijden in Heerenveen of omlijsting van het skûtsjesilen of het fierljeppen. 

De oudere generaties Friezen herinneren zich het zingen in de huiskamer. Begeleid door harmonium of trekharmonica. De hele buurt kwam er soms op af.  Tegenwoordig laten we het zingen vaak over aan anderen. Het harmonium heeft plaats gemaakt voor de TV of stereo-installatie. Streamingdiensten voeren nu de boventoon.

Mar vergis je niet, Friesland heeft een keur aan bands, soloartiesten, troubadours en wat dies meer zij. Al dan niet optredend in de Friese of een streektaal. Griet Wiersma, Piter Wilkens, De Kast, Twarris, Nynke Laverman, zomaar een handjevol klinkende namen.

Die Watteninseln - Anbieter von Inselfeeling

Die Watteninseln sind die sprichwörtlichen „Perlen“ von Friesland. Vier, oder eigentlich fünf hintereinander. Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland und Schiermonnikoog. Texel wird auf dieser Website leider ausgelassen, da es zur Provinz Nordholland gehört und sich diese Website um Friesland dreht.

Eine Watteninsel ist noch schöner als die andere. Sie haben ein paar wichtige und beliebte Gemeinsamkeiten, die unermesslich langen goldenen Sandstrände.

Beim Besuch einer der Watteninseln treten einige besondere Phänomene auf. Bei Abfahrt und Ankunft und auf dem Boot kann es sehr voll werden, aber sobald Sie auf der Insel sind, breitet sich dieser Trubel aus und Sie erleben Ruhe und Weite. 

Je mehr wenn Sie am Strand ankommen. Dort haben Sie kilometerlangen Sandstrand ganz für sich alleine. Ein weiteres Phänomen ist, dass man Gesichter des Bootes auf der Insel, auf dem Radweg oder auf der Terrasse erkennt. Immer wieder sieht man dieselben Menschen. Dadurch erscheinen die Watteninseln groß und klein zugleich.

Obwohl die Watteninseln alle die gleichen Grundzutaten wie Dörfer, Dünen und Strände enthalten, unterscheiden sie sich auch auf besondere Weise voneinander. Auf der einen Insel gibt es mehr Wälder, auf der anderen mehr Heide. Das eine mehr Preiselbeerfelder, das andere mehr Wiesen und Bauernhöfe. Der eine ist autofrei und der andere nicht. Sie alle verfügen über kilometerlange Wander- und Radwege. Die Jugend schätzt besonders Terschelling. Familien Ameland. Naturliebhaber und Vogelbeobachter Schiermonnikoog. Vlieland hat einen exklusiveren Charakter und ist bei Promis beliebt.

Ein Phänomen bleibt bisher unausgesprochen, das „Insel-Feeling“. Sie müssen dort gewesen sein, um dieses Phänomen zu erkennen. Es beginnt, sobald das Boot die Taue losgelassen hat, und endet, wenn Sie nach Holwerd, Lauwersoog oder Harlingen zurückkehren. Bücher sind darüber geschrieben worden. Dieses Inselgefühl hat man meines Wissens nur auf den Watteninseln!

De Waddenzeedijk bij Hallum is op de zondagmiddag een populaire plek om uit te waaien. Doordeweeks is het er een stuk minder "druk". Achter de dijk ligt natuurgebied Het Noarderleech.

Het is de plek waar in 2006 tientallen paarden werden gered toen ze werden verrast door het wassende zeewater. De verhoogde ringdobben waar de paarden destijds een veilig heenkomen op zochten liggen er nu weer bij zoals het hoort. Destijds was de wereld te klein. Het nieuws over de gestrande paarden ging viral. Alle grote nieuwszenders pikten het op. Ringdobben zijn drinkplaatsen voor het vee. Het water in de drinkplaatsen is lichtbrak maar desondanks goed drinkbaar voor het vee.

Vanaf de uitkijktoren bij Kunstwerf het lage Noorden is dat prachtig te zien. Net als het monumentale kunstwerk "De Tempel" van Ids Willemsma.

Akkrum mit seinen 3100 Einwohnern entstand im frühen Mittelalter als Terpdorf. Mit der Bahnverbindung wurde Akkrum sogar Zentrum von Utingeradeel (1868). Die Autobahn A 32 hat Teile des Dorfes abgeschnitten. Alen Modernisierungen zum Trotz bildet die reformierte Kirche aus dem Jahr 1759 noch immer so etwas wie den Mittelpunkt des Dorfes. Während diese Saalkirche mit Rundbogenfenstern und im Jahr 1940 rekonstruierten Wappen von 1760 auffällt, ist auch die gegenüberstehende Wiedertäuferkirche ein bemerkenswertes Gebäude mit neoklassizistischer Front, dorischem Portal und charmanten Kuppelturm. Das ist übrigens eine der ältesten in diesem Stil gebauten Kirchen, gebaut durch Jacob Romein, der seinen Sohn Thomas Romein mit dem Entwurf beauftragte. Im expressionistischen Stil dagegen das Heim für Witwen und unverheiratete Frauen Architekt Hoekstra entwarf Welgelegen 1924.

Arme ältere Menschen fanden und finden ein Unterkommen in der aus dem Jahr 1901 stammenden Coopersburg. Der Akkrumer Folkert Kuipers (Cooper) errichtete es, nachdem er in den USA sein Glück gemacht hatte. Für ihn und seine Frau ließ Kuipers sich ein Mausoleum (1q906) errichten – mit den Porträtmedaillons von ihm und seiner Frau im Eingangsbereich.

Achlum (680 Einwohner) ist ein Terpdorf in einer ganz besonderen Form: Der berühmte Slachtedyk, ein alter Wall, der fast exakt der Marathonstrecke von 42.195 Metern entspricht, umschließt das Dorf an der südlichen, die Achlumervaart an der nördlichen Seite. In der Mitte befindet sich die abgegrabene Terpe, heute ein Kaatsfeld (für das friesische Kaatsen, eins der ältesten Ballspiele der Welt). Überragt wird alles von der mittelalterlichen Kirche im südlichen Teil des Dorfes. Die Tafel am Mauerwerk erinnert an Ulbe Piers Draisma, der 1811 die erste Feuerversicherung von Friesland initiierte. Der Klosterplatz schließlich wird umschlossen von Diakoniewohnungen und Pastorat sowie einem Bauernhof aus dem 18. Jh.

Von der Wohnbebauung im Norden fallen die Häuser mit den besonderen Dächern auf. Die Lucas-IJsbranddachpfannen in Rot und Blau stammen aus Makkum und sind speziell für die Achlumer Häuser im 19. Jh. gebrannt worden; sie gelten als besonders sturmsicher. Am Wasser schließlich die alte Dorfherberge. Achlum ist Teil der Gemeinde Franekeradeel. Eine Sehenswürdigkeit ist das Stinstor mit Treppengiebeln von Groot Deersum, heute ein alter Bauernhof (18.), in früheren Zeiten ein Schloss.

De meeste mensen die Holwerd kennen, kennen Holwerd van de boot naar Ameland. Ieder jaar passeren vele duizenden toeristen het dorp. Ze zijn onderweg naar dit mooie waddeneiland en hebben haast. De boot wacht niet. Ze komen via Leeuwarden of Dokkum en laten Holwerd letterlijk rechts liggen. Holwerd is voor hen, al naar gelang de vaarrichting, niet meer dan een slinkende of groeiende imposante kerktoren achter een Waddenzeedijk.

Ik was er toevallig en heb het dorp toch maar eens van dichtbij bekeken. De kerk is van dichtbij nog imposanter dan verwacht. Kraaien vliegen rondjes om de toren en laten van zich horen. Gevarieerde gevels staan in het gelid aan weerskanten van de straten. Strak in de lak. Holwerd wordt goed onderhouden.

Ik slenter langs café het Amelander Veerhuis. Er is een feest aan de gang en de deur staat open. De sfeer zit er al goed in. Een paar feestgangers wenken van achter het raam dat ik binnen moet komen. Ik aarzel, groet en loop door.

Een paar jaar geleden is een plan ontwikkeld om de Waddenzeedijk door te steken om van Holwerd een zeehaven te maken. Het plan is tot in Brussel en Den Haag positief ontvangen. Ik weet niet of het doorgaat want heb er al lang niets meer van gehoord.

Stel je voor dat zeelieden het dorp kunnen aandoen op hun reizen. De kerktoren als baken. Het zou nog gezelliger worden in café het Amelander veerhuis.

Zuidwestelijk van Leeuwarden liggen aan weerskanten van de N359 twee piepkleine dorpjes. Het zijn Húns en Leons. Ze liggen zo dicht bijelkaar dat ze ook wel als tweelingdorpen worden aangeduid.

Verkleinwoorden liggen voor in de mond als je Húns en Leons probeert te beschrijven. Beide dorpjes hebben een prachtig oud kerkje bovenop een klein terpje. Verspreid daaromheen een paar huisjes en boerderijtjes. 

Eeuwenlang hebben de twee dorpen het weidse Friese landschap met elkaar gedeeld. Lijdzaam hebben ze moeten toezien dat in de jaren zestig de provinciale N359 door ambtenaren kaarsrecht met een lineaal door het landschap werd getrokken. Perfect tussen de tweelingdorpen door. De vooruitgang houd je niet tegen.

Gelukkig hebben de dorpen een oversteek gekregen zodat je nog steeds van het ene naar het andere dorp kunt komen met auto of fiets. Ze doen daarom nog steeds samen een wedstrijdje mooiste dorpsgezicht. U mag het zeggen!

Abbenwier is een buurtschap bij het Friese dorp Jirnsum. Je komt er via de Abbengawiersterdyk. Linksaf tussen Oudeschouw en Jirnsum.

In het voorjaar is het er prachtig als de bermen vol staan met Fluitekruid, Koolzaad, Boterbloemen en Paardebloemen.

De Abbengawiersterdyk is een van de laatste echte oude betonwegen in Friesland. Hij bestaat uit tegen elkaar aan gelegde betonplaten met een bitumenvoeg daartussen. Het is een mooie maar smalle weg. De aanliggende boeren gebruiken de weg doordeweeks voor zwaar landbouwverkeer.

In het weekend is het er veel rustiger. Het is dan een perfecte weg voor een toertochtje met fiets of auto. Stop even bij de picknicktafel met uitleg over het gebied en het landschap.

Wel voorzichtig rijden, want het decennialange zware doordeweekse landbouwverkeer heeft zijn tol geëist! De betonplaten zijn gebarsten en liggen her en der en schots en scheef. 

Niet erg wat mij betreft. Niets aan doen, het betonmozaiek doet denken aan enorme ijsschotsen. Een eerbetoon aan schaatster Atje Keulen-Deelstra die naar het schijnt in Abbenwier op een van de boerderijen heeft gewoond.

De schoonheid van Friesland zit soms in het alledaagse waar je snel aan voorbijrijdt. Zo tref je noordelijk van Dokkum, onderweg naar Lauwersoog een spreekwoordelijk "schilderij" in het landschap. Het is het dorpje Jouswier. Niet meer dan een kerkje, een paar huisjes en een voormalig boerderijtje bovenop een miniscuul en niet erg hoog terpje. 

Het dorp laat zich vooral goed zien in de winter en het voorjaar. De rest van het jaar verschuilt het zich grotendeels achter het gebladerte van de bomen.

De compositie van het geheel is uitmuntend. De rode daken in combinatie met het groen van de weilanden geven het contrast en kleur.

Ik weet niet of de gemeente zonnepanelen toestaat op de daken van Jouswier. Ik zou zeggen, alsjeblieft niet doen!

Onderweg van Oosternijkerk naar Dokkum rijd je langs Wetsens. Wel opletten want je bent er zo voorbij.

Vroeg in het voorjaar staan de bomen om het kerkhof van de tufstenen St. Vitus-kerk (12e eeuw) nog niet vol in het blad. Je ziet het monumentale kerkje op een kleine terp hoog boven het maaiveld uitsteken.

Vrolijk gekleurde kleren hangen over een paar stoelen op het kerkhof bij een vers graf. Ze vallen eerst uit de toon, later lijken ze op hun plaats als creatieve uiting, kunstwerk, een laatste eer aan de overledene. Ik vraag me af of de kleren niet weg gaan waaien want er staat een stevige bries.

Het is geen kunstwerk noch laatste eer. Vanavond is er een voorstelling in de kerk en de kleren zijn opgehangen om te luchten.

Hoe dan ook, een memorabel bezoekje aan een monumentaal kerkje verstopt in het landschap boven Dokkum. 

Op een onopvallende plek in Burgum staat "Monumint foar it Bintsje (1999)" van Anne Woudwijk.

Anne Woudwijk (1952) is een van de meest bekende Friese beeldhouwers.Hij heeft zich lange tijd gespecialiseerd in het bewerken van een van de meest uitdagende materialen, Belgisch hardsteen.

Zijn werken zijn in Friesland op tientallen plaatsen te vinden.

Als je van Joure naar Terherne rijdt kom je het dorpje Akmarijp tegen. Het vormt eigenlijk een tweelingdorp met Terkaple.

Midden in Akmarijp staat een mooie klokkenstoel op een kleine begraafplaats. De toegang van de begraafplaats is voorzien van een prachtig smeedijzeren hekwerk. Dorpen die te klein waren voor een echte kerk lieten klokkenstoelen bouwen voor het begeleiden van belangrijke gebeurtenissen zoals begrafenissen.

Links en rechts van de begraafplaats staan een paar mooie exemplaren van typisch Friese boerderijen. Links een kop-hals-rompboerderij en rechts een stelpboerderij.

Snikzwaag is een klein streekdorpje net boven Joure. Het is een verzameling boerderijen, verspreide vrijstaande huizen en huisjes, en aan het begin een degelijke klokkenstoel op een mooie, maar heel kleine begraafplaats omzoomd door een evenzo klein grachtje.

Klokkenstoelen werden in Zuidwest Friesland gebouwd in dorpjes die te klein waren voor een echte kerk. De klokkenstoel werd gebruikt bij begrafenissen en andere belangrijke gebeurtenissen en had dus een belangrijke functie voor het dorp.

Rond deze klokkenstoel staan een paar monumentale oude bomen waarvan vooral de rode beuk en de treurwilg het meest in het oog springen. Het is voorjaar, dus zonder teveel blad aan de bomen een uitgelezen kans voor een paar mooie foto's.

(Deze reportage is in opbouw. Er worden nog foto's aan toegevoegd)

Wie Friesland zegt, zegt Elfsteden. Elf prachtige historische steden en stadjes. Echt groot zijn ze geen van allen, maar stuk voor stuk staan ze bol van sfeer, historie en cultuur. Allemaal zijn ze verbonden via het water. Vandaar dat men aan het begin van de 20e eeuw het idee opvatte om een schaatstocht te organiseren via alle elf steden. Daarmee was de elfstedentocht geboren. Sindsdien is deze 15 keer verreden.

In alle jaargetijden zijn de elf Friese steden een bezoek waard. Geniet van de historische panden, de monumentale vaak middeleeuwse kerken, de parken en de stadsfonteinen. Deze fotoreportage geeft u een voorproefje.

Als je van Sneek naar Bolsward rijdt via de A7 zie je direct na Sneek aan de rechterkant het prachtige Epemastate liggen. Het ligt prachtig omzoomd door bomen en bossages zoals alle staten en stinzen in Friesland.  

Als je via Blauwhuis binnendoor naar Nijland rijdt kom je via de zogenaamde Hemdijk. Een prachtige historische dijk die Friesland eerder beschermde tegen de Middelzee. De Hemdijk meandert prachtig door het Friese landschap en toont  prachtige uitzichten op boerderijen en middeleeuwse kerken.

11 augustus 2021 was een heerlijke dag op de Waddeneilanden. Terwijl op het Friese vaste land, slechts een paar kilometer zuidelijker, grote wolkenpartijen zich samenpakten, was het op de eilanden stralend weer. Resultaat was een fotogeniek weertype.

Donkere wolken achter een fraai door de zon beschenen vuurtoren.

Als je vanuit Blauwhuis binnendoor richting Sneek rijdt kom je via een van de mooiste dijkweggetjes van Friesland, de Hemdijk. Daarbij kom je een van de mooiste Friese dorpjes tegen: Westhem.

Als je komend vanaf Hindeloopen de provinciale weg naar Workum vermijdt kom je via de Lange Leane Workum binnen. Dat is verreweg de mooiste route naar Workum. Na de molen kom je via de historische sluis Workum binnen en zie je de eeuwenoude scheepswerf en een geweldig mooi oud stadslogement waar tegenwoordig restaurant Seburch in gevestigd is.

Harlingen is een prachtige havenstad. In de zomer is het er een komen en gaan van historische zeilschepen die vooral de Waddenzee bevaren.

Zie ook de unieke reportage over de prachtige Stevenaak Minerva die gespot is onder Schiermonnikoog.

Soms komt alles bijelkaar alsof het zo hoort, een windstille zomervond, een prachtige wolkenlucht en een prachtig historisch zeilschip. Op zo'n moment ben je blij dat je een camera bij je hebt. Al is het maar een camera van een smartphone zoals in dit geval.

Hoe dan ook, het resultaat is een serie foto's waar ik blij van word.

Het haventje van Laaxum mag je inderdaad klein noemen. Het herinnert aan de tijd dat het IJsselmeer nog de Zuiderzee was en nagenoeg alle plaatsen aan de Friese kust visserij bedreven.  Er worden in Laaxum jaarlijks zeilwedstrijden gehouden met Staverse jollen, een type vissersschip dat in vroegere tijden ook in Laaxum gebruikt werd. In 2012 werd het honderdjarige bestaan van de haven gevierd.

Deze serie foto's van de veerboot van Schiermonnikoog naar Lauwersoog wordt gekenmerkt door de prachtige wolkenlucht, windstil weer, het lage getij en een laagstaande zon tijdens een prachtige zomeravond.

Als je vanuit het westen Workum binnenrijdt via de Lange Leane en de Hylperdyk kom je bij de sluis deze historische scheepswerf tegen.

In de havenkom liggen vaak historische schepen te wachten op reparatie of schoonmaakbeurt. In dit geval ligt er o.a. de Staverse Jol HL90.

Als je via de A31 van Leeuwarden naar Harlingen rijdt zie je ter hoogte van Franeker aan de rechter kant een prachtig rood kerkje,. Dit is het kerkje van het kleine dorpje Boer. Wikipedia zegt het volgende over dit kerkje:

"De gepleisterde eenbeukige kerk uit de 12e eeuw kerk was oorspronkelijk gewijd aan Maria. In de 16e eeuw werd de kerk verhoogd en uitgebreid met een gotisch koor met steunberen en een toren. De luidklok uit 1561 is van klokkengieter Willem Wegewaert. Het ingangsportaal uit 1664, gesierd met twee leeuwen en een vaas, is afkomstig van de afgebroken stins Elgersmastate. Het interieur wordt gedekt door een tongewelf uit de 17e eeuw. (Bron Wikipedia)"

Het was prachtig zomerweer toen deze serie foto's werd gemaakt.

Het is een genot om over de Oudebildtdijk te rijden. Als je bij Dijkshoek de dijk op rijdt heb je vele kilometers voor je met vergezichten en oude historische lintbebouwing van en aantal aan de dijk liggende dorpjes. Tijdens de eerste kilometers heb je grote kans dat kuddes schapen de dijk bevolken. Ze liggen vaak heerlijk in het gras te luieren of grazen hun maaltje bijelkaar. De schapen gaan amper aan de kant. Als je in de auto bent moet je stapvoets rijden. Maar wie heeft met zo'n uitzicht behoefte aan snelheid!

Het dorpje Nij Altoenae ligt midden op de Oudebildtdijk.

Het is een lastig dorp om op de foto te zetten. Je wilt graag het enorme contrast laten zien tussen de lintbebouwing op de dijk en het weidse kleilandschap aan weerskanten daarvan. 

Als je naar het noorden kijkt zie je in de verte de moderne zeedijk met daarvoor vaak aardappelvelden en soms in het voorjaar een bollenveld. Zuidelijk zie je ook weidse vlakten maar nu met iets meer variatie en direct onder aan de dijk de grote bijbehorende akkerbouwbedrijven.

Op korte afstand zie je het dorp Sint Annaparochie liggen. Aan de zuidelijke horizon zie je de kerktorens van een groot aantal dorpen waaronder Minnertsga, Tzummarum en Sint Jacobiparochi.

Op een koude winterdag in 2021 zijn deze foto's egmaakt van de Sint-Thomaskerk in Waaxens. De kerk ligt direct aan de weg naast de monumentatel pastorie. De historie van de kerk gaat terug tot de dertiende eeuw.

In het zuidwesten van Friesland vind je veel klokkenstoelen. Vaak in kleine dorpjes waar het geld ontbrak om een kerk te bouwen. Deze klokkenstoel is een beetje aan het vervallen. Er staat notabene een bord bij dat je moet oppassen voor vallend puin.

Ouwe Syl (Oudebildtzijl) ligt aan het voeteneind van de Oudebildtdijk.

Het dorp wordt gekenmerkt door de bijzondere bebouwing zowel op als langs de dijk. In het  centrum vind je een aantal bijzondere en monumentale gebouwen waaronder de voormalige kerk waarin nu het museum de Aerden Plaats gevestigd is.

Bijzonder is ook de monumentale brug en het aanliggende dorpscafe.

Koehool is een klein buurtschap onder aan de Waddenzeedijk. Je komt het tegen als je bij Harlingen de Sédyk pakt. Je rijdt dan tientallen kilometers aan de voet van de dijk.

Koehool is niet meer dan een paar huisjes, een bunker uit de tweede wereldoorlog en een standbeeld van een visserman die een mand met vissen draagt. Het beeld heet de "Waadfisker". 

Je hebt bij Koehool een mooie parkeerplaats halverwege de dijk zodat je op de dijk kunt turen over het wad met Ameland aan de horizon. 

Op de Waddenzeedijk boven Holwerd staat de beeldengroep "Wachten op hoog water" van kunstenaar Jan Ketelaar.

Het was een koude en winderige dag op 13 feb 2021 toen deze foto's laat in de middag werden gemaakt.

Het is voor het eerst dat ik de molen van Sint Johannesga heb zien draaien. Een mooi gezicht. Ook al stond er weinig wind, de molen draaide gestaag en je kon het houten mechaniek een beetje horen kraken.

Dit klassieke zeilschip verlaat de haven van Lauwersoog. De zon staat al laag aan de westelijke hemel. Aan de horizon is Schiermonnikoog zichtbaar.

Midden in het veld tussen de dorpen Nieuwehorne, Oldeberkoop en Nijeholtpade ligt de zogenaamde Meulestuw. Het is een bijzonder mooi en gaaf sluiscomplex. Vooral het sierlijke witte sluiswachtershuisje maakt het plaatje compleet.

Op 14 jan 2021 zijn deze foto's gemaakt in de buurt van Oudemirdum. Het had 's nachts stevig gewaaid en gesneeuwd met sneeuwduinen tot gevolg. Het IJsselmeer lag er bevroren bij.

In de verte zie je de windturbines die van Lemmer naar Urk zijn opgesteld.

De Nicolaaskerk (12e eeuw) in Hijum staat prominent op een kleine maar indrukwekkend hoge terp. De terp rond de kerk is grotendeels afgegraven waardoor de hoogte des te meer opvalt. Naast de kerk ligt de ijsbaan van het dorp (zie  andere serie).

Als de bomen rond de kerk vol in het blad zitten is het vanwege de schaduwen best lastig om de kerk mooi op de foto te krijgen. 

Dit mooie groene Skûtsje kwamen we tegen op de Langweerder Wielen. Waarschijnlijk afgehuurd voor een personeelsreisje o.i.d. want het dek zat lekker vol met enthousiaste mensen.

Het was een mooi gezicht om te zien hoe het Skûtje in alle kalmte richting de ondergaande zon voer.