©: Marica van der Meer

Harich is een lommerrijk komdorp met een naar het westen zich vijf kilometer uitstrekkende streek met verspreide, open bebouwing, waarin de buurschappen De Bels, Frisbuorren en Westerend-Harich liggen. Aan de andere kant, tegen Balk aan, ligt ook nog de boerenstreek Lorbuorren. Het dorp komt in de 12de eeuw voor het eerst in de bronnen voor. Het ligt op een lange zandrug die bij de dorpskom maar net boven de nullijn ligt, maar bij Westerend op een plaats bijna vier meter hoog is. Het is de noordelijkste zandrug van het oude Gaasterlân, waarop aan de noordzijde de lage veenpolders, de Van der Weayenspolder en de Groote Noordwolder Veenpolder, aansluiten. De kern is rond de oude dorpskerk gegroeid.

Rond Harich staat een aantal monumentale boerderijen, waarvan Welgelegen, gebouwd in 1870 naar ontwerp van architect H. Luiking het opvallendst is. Het heeft een in de breedte gebouwd deftig voorhuis in een decoratieve mengstijl met een verhoogde middenpartij met balkon op gietijzeren kolommen. Welgelegen ligt fraai in een bocht van de autoweg om Balk en vormt een deftig front voor het dorp. Aan de andere kant van de weg ligt in de Warren een moderne, in 1996 gebouwde boerderij, naar het model van het gelouterde type van de kop-hals-romp.

In de kern van het dorp staat de kerk met toren op een hoog en met bomen omzoomd kerkhof. De bakstenen toren dateert vermoedelijk al uit de 12de eeuw, maar later is de romp verhoogd en de bakstenen spits – een zeldzaamheid – is er vermoedelijk in 1603 opgezet. In de toren hangen twee door Petrus Overney gegoten klokken uit de tweede helft van de 17de eeuw. De kerk is herbouwd in 1663, volgens het opschrift van de omlijste ingangspartij is dat gebeurd na een storm. Het interieur heeft een 17de-eeuwse kansel en een marmeren grafmonument van Ulbo Aylva Rengers en zijn vrouw. Helemaal in het zuiden werd lange tijd op Maria Hemelvaart, 15 augustus, de Wildemarkt gehouden, een befaamde vee- en paardenmarkt.

Colofon

Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: ? Dat volkslied mag wel weg!

© Foto voorblad: Marica van der Meer