Sânbulten
Sânbulten is in streekdoarp dat de status fan doarp offisjeel net hat. It wurdt as streek by Kollumersweach rekkene en earder wie it in buorskip fan Westergeast. De streek is fan de 18e ieu ôf op de net oanmakke heide ta ûntwikkeling kommen. Foaral by it doe noch net ferhurde Wyldpaed lâns mei in konsintraasje fan bebouwing by de splitsing fan paden by wat tsjinwurdich de Achterwei, Hanenburch en Wyldpaed is. Op de gritenijkaart fan Kollumerlân yn de atlas fan Eekhoff wie der doe al in buert fan út elkoar lizzende bebouwing te finen.
In part fan it Wyldpaed waard yn 1866 fan it oare ôfsnien troch it oanlizzen fan it spoar fan Ljouwert nei Grins. Doe wie it oanmeitsjen fan de heide foar in grut part klear en waard der op lytse rjochthoekige perselen lân wurke en yn heidehutten en spitketen wenne.
Fanôf it begjin fan de 20e ieu kamen – stimulearre troch de Wenningwet – folkswenten fan bakstien ta stân. Oan it Wyldpaed binne der om 1913 hinne sân boud, wêrfan noch inkele te werkennen binne yn ferboude en meastal útwreide wenten. It wienen wenten mei in smel foarhûs mei flinke finsters foar it binnenkommen fan ljocht en lucht en dêr efter in skuorre ûnder trochsjittende dakskylden. Yn de skuorre koe lytsfee hâlden wurde of lânbouprodukten opslein wurde. Sa koenen de bewenners by oaren of los wurk op harren eigen hiem soargje om foar eigen konsumpsje wat te produsearjen. De opbringsten bleaunen op it toarre lân skriel, mar dat ferbettere doe’t it fanôf it begjin fan de 20 ieu mooglik waard om keunstdong te brûken.
Nei de oarloch hat de fernijing Sânbulten ek net oerslein. Oan de by de tiid ferhurde wegen waarden meastal frijsteande wenten op romme kavels boud. Mar der kamen ek noch sosjale wenten ta stân, sa as oan de Fedde de Vriesstraat tusken de trijehoek fan wegen mei in kompleks fan 24 wenten.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
