Tsjummearum
It terpdoarp Tsjummearum heart by de agraryske doarpen fan de ‘Bouhoeke’ fan it âlde Barradiel. De Waadsee joech earder ek fiskers in (meastal skraal) ynkommen: de buorskip Koehoal oan de seedyk is der in spoar fan. De Fiskersfeart leit as ferbining tusken it doarp en Koehoal. Tsjummearum leit op in hege kwelderwâl, in profyl dat op de brede Buorren dúdlik te merkbiten is. Dêr hat it doarp in echt kompakt sintrum mei frij ienfâldige, benammen 19eieuske bebouwing en op nûmer 70 in hiel âld hûs.
Oan de noardkant fan de Buorren stiet op in rom tsjerkhou de opmerklike tsjerke. De boufallige tsjerke mocht yn 1877 allinne ferfongen wurde as dit barde yn de styl fan de âlde. It resultaat is in frjemde neimakke gotyk. It falt op omdat de mei fijne nissen en trasearings fersierde mânske toer út de let goatyske tiid der noch wol stiet. It romme en heech lizzende tsjerkhou is fan de Buorren ôfgrinze troch in izeren stek yn neogotyske foarmen. Even fierder stiet it út de 19e ieu ôfstammende kafee Het Wapen van Barradeel yn in typyske mingde styl. Eastliker stiet in moaie lytse filla yn neorenêssânse styl. Wer eastliker stiet in mânske buorkerij mei foarhûs yn de fernijingsstyl. Noch eastliker, in kilometer bûten it doarp, hat it nonnekleaster Bethanië stien; it rêsthûs Nij Bethanië is hjir nei ferneamd. Oan de westkant fan it doarp steane de betreklik geef bewarre gebouwen fan de gasfabryk.
Tusken de nijbou fan it doarp oan de noardeastlike râne is in opmerklik monumintaal gebou ferdwaald rekke. Dêr stiet oan de Stasjonswei yn oarspronklike steat it eardere stasjon fan de Noord Friesche Lokaal Spoorweg-Maatschappij mei foar in grut part noch de orizjinele ynrjochting oant de loketten ta. It bouwurk is yn fernijingsstyl boud. Op it sealdak lizze grize, smoarde, Fryske rûneftige dakpannen mei in rútmotyf. It stasjon is nei’t it syn funksje ferlern hat, bewenne bleaun en de bewenners ha sa sanearjen foarkomme kinnen.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: Doarpswurk
