Skuzum
Skuzum leit súdlik fan Makkum op noch gjin kilometer fan de kust ôf. It lytse terpdoarp leit mids benammen greiden. By de eardere seedyk is noch wat ikkerbou, dêr’t eartiids lytsskalige bou fan ûnder mear jirpels en gladioalen in spesjaliteit wie. Om 1270 hinne komt it doarp foar it earst foar yn de boarnen as Ytsingahusum, in goed ieu letter is it: Idsingahusen. Sa binne der noch in pear farianten en kin der betizing ûntstean mei Jiskenhuzen yn Skarsterlân, it eardere Doniawerstal.
Ieuwenlang wie it doarp oer lân allinne fan de seedyk ôf te berikken, mar sûnt it droechlizzen fan de Makkumer Mar yn 1876-1879 yn it easten is Skuzum oer de Brekkerweg troch de polder mei Allingawier en it fierdere efterlân ferbûn.
De doarpsgerjochtichheid rikte destiids fier nei it noarden en de súdlike bebouwing fan Makkum om de Lytse Sylroede hinne hearde, kompleet mei grutte bedriuwen as in hout- en papiermûne, by Skuzum. De koarte doarpsfeart fiert nei de Lytse Sylroede en nei Makkum: foar it droechlizzen fan de Makkumer Mar fan grutte betsjutting foar it skipfeartferkear.
Om de tsjerke hinne is in buorren groeid dêr’t de pastorije in oandachtspunt foarmet. It is in karakteristike middengongwenning mei pilasters neist de yngongspartij en midden op it dak in kajút mei sierrântsjes. Fierder binne oan wjerskanten fan de doarpsstrjitte en inkele sydpaden wat wenningen, hokken en skuorren te finen. De rânen fan de doarpskom binne wer omseame troch buorkerijen, inkele mei in flinke omfang. In kop-hals-rompbuorkerij mei in ljocht stukadoare front is dêr it meast opfallende fan.
De tsjerke is it middelpunt fan Skuzum. Se is yn 1870 boud op it plak fan âldere foargongsters. De hjoeddeiske tsjerke hat op it westlike front in navenant kloeke houten toer mei in ynsnuorre, achtkantige spits. De sealtsjerke is oan de foarkant iepene mei in doar mei in healrûn boppeljocht, flankearre troch twa healrûne finsters. It tsjerkeskip hat grutte, rûnsletten finsters. Al mei al is it in sober, mar evenwichtich gehiel; in karaktertrek dy’t it doarp as gehiel past.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
FYP: Gemeente Sudwest Fryslân
