Nijsgjirrichheden yn Jouswier

Boustyl: Romaansk-Goatysk
Datearring: 1557, toer en westmuorre 1752
Restauraasje: 1978

Lizzing: Jouswier hat earder in pear stinzen hân, mar dy binne foar 1800 al ôfbrutsen. It leit noardeastlik fan Dokkum en súdeastlik fan Mitselwier. Om de tsjerke steane in soad beammen: simmers is de tsjerke fan de dyk ôf hast net te sjen.

Eksterieur: It tsjerkje is boud mei âlde friezen (kleastermoppen) op in âlde fundearring en bestiet út in net al te djip skip, dat oan de eastkant op in ûngewoane wize fjouwersidich tichtmakke is. It skip wie oant 1978 bepleistere. Yn 1876 waarden neffens de tsjerkeriedsnotulen de tsjerke en toer wyt bepleistere mei oan de foet in râne fan blauswart. By de restauraasje is tsjerke wer ontdien fan it pleisterwurk. Yn 1832 krige de tsjerke 'alhiel nije glêzen'.

Ynterieur: It ynterieur is ienfâldich mar stylfol. Yn 1772 waard in nij ferwulft oanbrocht. De trije kolossale swarte roubuorden fan ûnder oare Willem Bergsma (1706-1774) en syn frou falle it meast op. Hy wie in wichtige bestjoerder yn East-Dongeradiel en it gewest Fryslân. Op syn wapen binne bargen te sjen: dy hawwe de tsjerke de bynamme ‘bargetsjerke’, besoarge.

Oargel: It oargel is in 19de-ieusk oargel fan de Bruorren Adema. Men kin it oargel beharkje mei de website fan Organum Frisicum.

Gebrûk hjoed-de-dei: De yn 2003 oernommen tsjerke fan Jouswier hat in rom gebrûk. Men kin de tsjerke wol gewoan besytsje: dejingen dy’t dat graach wolle kinne de kaai ôfhelje op it kaaie-adres. De tsjerke kin brûkt wurde foar rou- en troutsjinsten, en wurdt beheard troch de 'Plaatselijke Commissie van Oostrum-Jouswier'. Ut en troch fine der konserten plak fan muzykskoalle Opus 3 út Dokkum, ûnder sfearfol kearseljocht, om’t de tsjerke net oansletten is op it elektrisiteitsnet.

In het kleine, afgelegen dorp staat de dorpskerk op een terprestant. In de 13de eeuw zal er al een kerk hebben gestaan, want toen in 1557 een nieuwe kerk werd opgetrokken gebeurde dat met bouwmateriaal van het vorige gebouw. De toren werd in het midden van de 18de eeuw, 1752, vernieuwd. Daarna zijn kerk en toren nog verschillende malen aangepakt; het schip kreeg bijvoorbeeld een bepleistering. Kerk en toren ondergingen in 1978 en 1987 restauraties. Het slechts elf meter diepe schip heeft een vierzijdige sluiting. Het muurwerk is voor het grootste deel gemetseld van hergebruikte kloostermoppen.

In 1858 is de kerk bij het vernieuwen van de kap en het aanbrengen van het tongewelf enigszins verhoogd met klein formaat baksteen. De noordelijke muur is gesloten, op een rechthoekig venster ter verlichting van de consistoriekamer na. De zuidelijke muur bevat de korfbogige ingang in een rondbogige nis en is geopend met vier brede spitsboog-vensters met fraai geprofileerde dagkanten die gepleisterd zijn tot lijstwerk. Ook aan de zuidzijde van de sluiting zit zo’n venster; de andere zijden van de koorsluiting kregen kleine rechthoekige vensters. De zadeldaktoren is ongeveer voor de helft opgetrokken van oud materiaal en daarboven van rode baksteen van een klein formaat. Dat beeld is bij de restauratie van 1987 hersteld; alleen de oostelijke gevel behield een pleisterlaag.

De kerkzaal wordt gedekt door een gedrukt houten tongewelf met trekbalken met korbelen op muurstijlen. De 19de-eeuwse preekstoel met klankbord staat binnen een doophek in de koorsluiting. Hij heeft gietijzeren paneelvullingen op de kuip. In de zuidelijke sluitwand zit de fraai omlijste piscina. Tegen de noordwand zijn drie grote, rijk gesneden rouwkassen van de familie Bergsma gehangen die de ruimte sterk overheersen. Op de kerkbanken staan blakers; de kerk wordt niet elektrisch verlicht. Voor de westelijke sluitgevel met geschilderde draperie staat een 19de-eeuws kabinetorgel van de gebroeders Adema. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.