Geschiedenis Easterein

©:

Geschiedenis van Easterein

Troch Karin Everhardus

Easterein bestaat al eeuwenheugend lang.

In 1378 al werd 'to Aestereynde' in geschriften genoemd. Dit was de oudst

bekende plaatsnaam van het dorp in het Oudfries en betekende letterlijk

'oostelijk gelegen uiteinde'. Door de eeuwen heen volgden diverse benamingen

elkaar op, totdat in 1991 het dorp zijn huidige en officiële naam kreeg.

Eeuwenlang was Easterein het grootste en aanzienlijkste dorp van de grietenij

waar toe het behoorde, Hennaarderadeel. Een grietenij was in het verleden

de in gebruik zijnde naam voor een plattelandsgemeente. Pas in de loop van de

19e eeuw werd Easterein in grootte en belangrijkheid overvleugeld door het

dorp Wommels.

Beschrijving aldus 1788

Een beschrijving uit 1788 gaf een schilderachtig dorpsbeeld:

In Oosterend, een groot en aanzienlijk dorp, placht een spitse toren te zijn

die geheel van steen was. Hiervan had de spits een hoogte van '60 voeten'

(ruim 18 meter). Maar nadat in het jaar 1672 - op een 'bid'dag - door een harde

donderslag de spits er afgeslagen werd, kwam er in 1685 een houten spits van

'30 voeten' (9 meter) hoog. De kerk werd gezien als één der fraaiste onder de

Landkerken.

De kwartieren rondom Easterein

Naast de zogenoemde Kerkbuurt (het centrum rond de kerk) die redelijk groot

was, bestond het dorp uit vier 'vierendeelen' ofwel kwartieren.

De belangrijkste was het 'Meylehuister vierendeel' waarin vier staten (een

state is een landhuis of boerderij van aanzien, soms adellijk) lagen. Dit waren

groot en klein Meilahuis, Jellema en Sjaarda.

In het 'Slypster vierendeel' lagen de Slyp, de 'Saunlsester' huizen en de staten

Bonga en Koyfenne. Het 'Wynser vierendeel' bevatte het buurtje Wyns met de

staten Donia, klein en groot Hoekens, en Rispens.

Tot slot nog het 'Eeskwerder vierendeel', hiertoe behoorden de buurtjes en

huizen Stittens, Eeskwerd, Syons én de oude staten Roordema en Sibada.

Helaas waren al deze staten genoegzaam verdwenen ...

Sibede

Van het dorp weg, voorbij de laatstgenoemde buurtjes en staten, liep

noordwaarts een Opvaart, ook wel Sibada of Sibede genoemd, die zich in de

'Bolswerder' jaagvaart stortte. In het zuidoosten liep vanaf Oosterend nog een

vaart, naar de Hydaarder vaart en vanaf daar weder naar de Sneeker vaart op

Franeker.

Ook liep vanaf het dorp een 'Rijdweg', naar het noorden toe naar Franeker,

en zuidwaarts naar Sneek en Bolsward. Hiermee bevond Oosterend zich onder

de 'welgelegen' dorpen. Dit dorp was van zuid naar noord, wel een heel uur

'gaans' lang(!)

Historie blijft voortbestaan

Aldus luidt een ingekorte en in iets moderner Nederlands gevatte dorps­

beschrijving uit de 'Tegenwoordige Staat van Friesland', een 18e eeuws

naslagwerk. Maar een paar opvallende en typerende woorden voor die tijd

zijn blijven staan, gevat tussen .aanhalingstekens.

Colofon

Ut de Doarpskrante

© Tekst: Karin Everhardus