©: Peter Karstkarel

Nijeholtwolde is een klein streekdorp van niet grote ouderdom dat aan de zuidzijde van de oude Weerdijk is ontstaan. Deze Weerdijk is duidelijk weergegeven op de grietenijkaart van Weststellingwerf in de atlas van Schotanus. Hij slingerde zich door het westen en noorden van de grietenij, komende uit het zuiden bij Oldetrijne. Dan ging hij met een bocht door Oldelamer en Nijelamer en met twee haakse bochten nog verder naar het oosten door Nijeholtwolde om bij Oldeholtwolde weer een bocht naar het zuiden te maken tot de westelijke flank van Ter Idzard.

Op de kaart is Nijeholtwolde een vrij dichtbebouwde streek met de kerk in het midden. In de Tegenwoordige Staat van Friesland werd in 1788 genoteerd: ‘onder dit Dorp, wiens Kerk al voor veele jaaren is afgebroken, en waarvan nu maar alleen het Kerkhof met een Klok en Klokhuis overig is, behooren, binnen den Weerdyk, verscheiden bouwlanden, hoewel van een’ veenigen aard. Weleer werd hier in de buitenlanden naar de Kuinder toe, een soort van turf gegraaven, de Holtwolder Akkerturf genaamd, die voor de beste der geheele Provincie gehouden werd; dan hoewel men hier nog al zeer goede turf graaft, is nochthans de Akkerturf niet meer in weezen. Door dit Dorp … loopt de weg van Schooterbrug naar Wolvega.’

Het Aardrijkskundig Woordenboek van Van der Aa meldde in het midden van de 19de eeuw nog dat het dorp vanouds zeer rijk aan bosschages was en: ‘Bij den watervloed van Februarij 1825 was dit dorp als in eene bouwval herschapen. Vele huizen waren ingestort of weggedreven, zoo dat men hunne standplaats niet meer herkennen kon. Een vijftal menschen en bijna al het vee kwam hierbij om.’

Tegenwoordig is het vooral een achter de autosnelweg en spoorweg wat geïsoleerd geraakte agrarische streek met enige huizen bij de driesprong van de Heirweg. Noordelijker ligt het kerkhof met een in 1973 herstelde houten klokkenstoel met helmdak waarin een klok hangt die in 1788 is gegoten door Christiaan en Jan Seest.

Colofon

Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel

© Foto voorblad: Peter Karstkarel