©: Hendrik van Kampen

Er zullen maar weinig kinderen uit de noordelijke provincies zijn die er níet ooit op schoolreisje geweest zijn: Appelscha. Die naam heeft voor veel noorderlingen een welhaast magische klank. De bijzondere aantrekkingskracht komt bijvoorbeeld tot uiting in de naam ’Kobus gaat naar Appelscha’ (een succesvolle punkband uit de jaren tachtig van de vorige eeuw) en het programma ’Groeten uit Appelscha’ van Omrop Fryslân.

Al sinds de jaren twintig van de vorige eeuw vormen Appelscha en omgeving een toeristische trekpleister. En dat is niet zo vreemd: het grensgebied tussen Friesland en Drenthe is hier van een ongekende schoonheid. Akkerland, weiland, bos, heide en zandverstuivingen wisselen elkaar af en vormen het schilderachtige decor voor tal van fiets- wandel- en ruiterroutes. In 2007 was de conclusie van een wetenschappelijk onderzoek, waarbij duizenden mensen hun favoriete landschap samenstelden en wetenschappers daar de locaties bij zochten, dat Appelscha het mooiste landschap van Nederland heeft.

Het gebied omvat onder meer één van de grootste natuurgebieden van Nederland, het Nationaal Park Drents-Friese Wold: ruim 6000 hectare bos, heide, stuifzand en beekdalgraslanden. Het park wordt doorsneden door verschillende wandel-, fiets-, ATB-, ruiter- en menroutes en kent een aantal specifieke voorzieningen en attracties voor gezinnen met kinderen. Het Canadameer is geschikt om te zwemmen. Er is een bezoekerscentrum in Appelscha en een informatiecentrum in Diever.

Maar er valt meer te genieten als het gaat om natuur en landschap. Neem bijvoorbeeld het Fochteloërveen: één van de laatste restanten ’levend’ hoogveen in Nederland. In dit 2500 hectare grote gebied groeit de veenlaag nog steeds aan. Door het ontbreken van bebouwing en wegen in de wijde omtrek is hier nog écht sprake van rust en stilte. Die unieke omstandigheden leiden tot een zeer bijzondere en rijke flora en fauna. De kraanvogel, die zeer hoge eisen stelt aan zijn leefgebied, is daarvan misschien wel het meest sprekende voorbeeld.

Een kleiner, maar net zo interessant natuurgebied is de Schaopedobbe bij Elsloo, een heidegebied van 98 hectare met venen, een zandverstuiving en groepjes bomen.

Ook in cultuurhistorisch opzicht is het gebied meer dan de moeite waard. De ontginningsgeschiedenis is nog duidelijk in het landschap af te lezen. Vanuit de hoger gelegen gebieden werd het veen op systematische wijze afgegraven. Daarbij ontstond een zeer regelmatig landschap met kaarsrechte ’wijken’: sloten waarlangs de turf in kleine bootjes werd afgevoerd naar de grotere vaarten zoals de Opsterlandse Compagnonsvaart en de Drentse Hoofdvaart. Beide zijn onderdeel van de zogenaamde (grote) Turfroute, een 230 kilometer lange vaarroute door Friesland, Drenthe en Overijssel.

Het is duidelijk: dit gebied heeft werkelijk álles te bieden voor een onvergetelijk verblijf. Nergens is het cliché ’voor elk wat wils’ meer op zijn plaats dan juist hier: natuur, rust, cultuurhistorie, attracties, watersport, fietsen, wandelen, paardrijden...

De regio biedt letterlijk te veel om op te noemen. Een laatste ’highlight’ die echter niet ongenoemd mag blijven, is het unieke gevangenisdorp Veenhuizen, direct ten noorden van het Fochteloërveen. Het gevangenismuseum brengt niet alleen het verleden van de dwangkolonie tot leven, maar biedt ook een blik op het hedendaagse gevangenisleven. Niet voor niks is het museum in 2007 uitgeroepen tot het "Beste historische museum van Nederland".

Colofon

FrieslandWonderland

© Foto voorblad: Hendrik van Kampen