Sintjohannesga - dorp in Friesland
Sintjohannesga
Sintjohannesga is een streekdorp van middeleeuwse oorsprong op een ontginningsas die van noordoost naar zuidwest loopt en waar Rotstergaast en Rohel eveneens deel van uitmaken. Op de vroegste kaart die Sintjohannesga in beeld brengt, de kaart in de Schotanusatlas van 1718, is het dorp een nogal dichtbebouwde streek van huizen en boerderijen ten noorden van de weg met enig bouwland en verder veenlanden. De kerk stond toen ten noorden en vrij ver van de streek.
In de Tegenwoordige Staat van Friesland werd in 1788 over het dorp gemeld: ‘dit Dorp is ten opzigte der stemmen, .. het grootste der geheele Grieteny; ’t zelve ligt zeer vermaaklyk in ’t geboomte, … aan den rydweg van Rottum, die in ’t Zuiden hier langs loopt naar Rotster-Haule, Rohel en Doniawerstal. Ten Noorden van ’t zelve liggen laage veenlanden en ten Zuiden Miedlanden.’ In de tweede helft van de 18de eeuw gingen de Gietersen bij Sintjohannesga en Rotsterhaule laagveen uitbaggeren om die tot turf te bewerken. Op de grietenijkaart in de atlas van Eekhoff is zichtbaar dat de grootschalige verveningen van de landerijen niet veel heeft overgelaten en dat de streek als een rafelige kade tussen de veenplassen ligt. Tegelijk was de bebouwing langs de Streek verdicht.
Na de inpoldering en het in cultuur brengen van het land is de Streek verdicht en uitgebreid tot een lintbebouwing die aan de noordzijde nog steeds dichter is dan aan de zuidzijde van de Streek. Vanaf de oude Streek is nog duidelijker dan in het buurdorp Rotsterhaule te ervaren hoe laag het land ligt. De recente uitbreidingswijk ligt ook in de diepte van de polder. Grote bakkers van roggebrood en koek hebben hun sporen nagelaten. Aan de Hoge Dijk/ Molenstelle staat een molen uit 1857 en het gemaaltje De Grie in nieuw zakelijke stijl uit 1931, die beide op hun tijd de polder vrijwaarden van wateroverlast. De dorpskerk uit 1864 is door brand verwoest en in 1963 is een moderne kerk gebouwd.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
