Bezienswaardigheden in Hollum

Oerd op Ameland

Fietsend op Ameland zie ik schelpenpaadjes door rijen oneindige duinen gaan.' (vrij naar Martinus Nijhof). Het hele pad van vuurtoren tot Oerderduin voert door schitterende natuur, maar vooral het laatste gedeelte op oostelijk Ameland doet mij telkens wat.

Als ik bij de Burestrandweg het schelpenpad insla' verstomt al vrij snel de toeristendrukte achter me. Al gauw volgt de klim naar de Bureblinkert. Dan splitst zich het fietspad naar het oosten. Afhankelijk van de windrichting volg ik het pad door de duinen of langs de Oerdvlakte. Ik kies nu het laatste, met zijn vergezichten over de grote 'prairie' van het Oerd met zijn 'wilde' paarden en het vele jongvee. Dat aan de ene kant. De andere kant showt zijn duinflora, wisselend met het jaargetijde, maar is nooit hetzelfde.

Met de wind door mijn haren trap Ik de eenzaamheid van het Oerd tegemoet. Ruim halverwege staat tegen de duinhelling een bank. Dat is 'mijn bankje'. Ik moet op dit uitnodigende zitbankje een appeltje of een stukje koek eten en genieten van de 'oorverdovende' stilte en rust. Dit is volgens mij het stilste plekje van Ameland. Je hoort de wind, de meeuwen, het ruisen van de zee en in de verte het vee. Een enkele fietser passeert met 'hoi'.

Even verder komen de paadjes weer samen op het punt waar It Fryske Gea een 'meetingpoint' heeft voor excursies. Na een kilometer kun je linksaf naar het strand, maar ik ga rechtsaf over een golvend fietspaadje naar het Oerderduin. Bij regen kun je schuilen In de Oerdhut. Hier laat Ik mijn fiets staan. Boven ontvouwt zich een uniek panorama over duinen en wadden. Aan de horizon schuift de veerboot richting vaste wal. Recht voor mij slingert een rij wadlopers naar ons toe.

Schiermonnikoog, met zijn twee vuurtorens, ligt duidelijk zichtbaar oostelijk van het baken en De Hon. Met helder weer zie ik de sluizen van Lauwersoog. Dit is het mooiste stukje 'buitenland'. Zo ver van de gewone mensenwereld. Prachtig.

De in de middeleeuwen aan Sint-Magnus gewijde forse kerk is omstreeks 1400 gebouwd van hergebruikte, gemêleerd rode kloostermoppen. Tijdens een aanval van Water geuzen in 1580 is de kerk vooral aan de zuidzijde zwaar beschadigd geraakt. Pas een eeuw later in 1678 is zij ingrijpend hersteld. Daardoor heeft de kerk een laatgotisch karakter en laat zij een opmerkelijke kleurwisseling zien. De noordzijde en de koorsluiting bestaan uit vooral rood baksteenmateriaal en de zuidzijde is geheel opgetrokken van gele baksteen van klein formaat. De muren worden in traveeën verdeeld door tweemaal versneden steunberen en in de muurvakken staan grote spitsboogvensters met rijke traceringen die ze bij de restauratie van 1970-’72 ontvingen. Aan de noordzijde staat een rondbogige geprofileerde ingang van omstreeks 1400, aan de zuidzijde een exemplaar in laatgotische vormen, in een spitsboognis en gepleisterd bij een opknapbeurt in 1879. Deze ingang zit in het muurvak van de voorkerk dat een aantal kleine vensters bevat.

De kloeke toren kwam aan het einde van deze 15de eeuw tot stand waarbij kennelijk de forse zadeldaktorens van Bolsward en Stiens tot voorbeeld hebben gestrekt. Deze toren heeft vier, telkens in hoogte afnemende geledingen. In de onderste staat een korfbogige ingang en daarboven een flink spitsboogvenster. De volgende twee geledingen zijn blind, maar de derde is versierd met aan elke zijde twee spitsboognissen. In de hoogste zitten de galmgaten. De geveltoppen zijn met kleine gele steen vernieuwd.

Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf uit 1678. In het oudste gedeelte van de noordwand zitten spaarnissen onder de vensters. Drie koorvensters bevatten 17de-eeuwse gebrandschilderde wapens. De forse preekstoel met gewrongen hoekzuilen en bloemenguirlandes op de panelen dateert uit de 18de eeuw. Het doophek met getoogde balustrade staat in twee gedeelten achter in de kerk. Het orgel is in 1894 gebouwd door de firma Bakker & Timmenga.

Op het kerkhof staan schipperszerken en opmerkelijke zerkparen waarvan die voor de man een schip en die voor de vrouw een huis vertonen.

0ranjeweg 45 e.v.: vuurtoren en wachterswoningen

Aan de noordwestzijde van het eiland Ameland staat de 48 meter hoge, gietijzeren vuurtoren. Als navigatiebaken is de toren overdag herkenbaar aan de rood-witte, horizontale banden, `s nachts door de eigen karakteristieke lichtvoering. Hij werd in 1880 opgericht naar ontwerp van Q. Harder, bouwkundige bij de Dienst Loodswezen. De uitvoering was in handen van de ijzergieterij Nering Bögel te Deventer.
Bij de toren hoort een complex van vier dubbele dienstwoningen, dat in een hoefijzervorm aan de voet van de toren is gebouwd.