Moddergat
Moddergat is in lyts dyksdoarp dat as westlike útwreiding op it Westdongeradielster gebiet fan it Eastdongeradielster doarp Peazens ûntstien is. De doarpen wurde skieden troch it wetter de Peazens, oarspronklik in seeslinke, dy’t nei it suden ta om Easternijtsjerk hinne nei Dokkum rint. Moddergat hat, krekt as it buordoarp Peazens in ferline as fiskersdoarp. It bestiet út twa buerten. By Peazens leit De Kamp dy’t op it buordoarp oanslút. Dêr is yn 1912 de grifformearde tsjerke boud, in eklektyske sealtsjerke mei in omliste yngongspartij en in houten dakruter op de foargevel. De Oere (oever) leit fierder westlik. It is in geef bewarre fiskersdelsetting dy’t nei restauraasje diels in museumfunksje krige. De measte fiskershuzen datearje út de twadde helte fan de 18e ieu. Se binne gewoanwei yn giele bakstien ta ien laach opmitsele en foarsjoen fan in hege kape dy’t oan de kant dêr’t de bêdsteden kamen wat trochsjitte. Yn Visserspad 4 is de oarspronklike yndieling bewarre bleaun mei in skou, in bêdsteedwant en in betegele keamer.
Op de seedyk stiet in monumint as oantinken oan de stoarmramp dy’t yn de nacht fan 5 op 6 maart 1883 frijwol de hiele fiskersfloat fan 22 skippen út Moddergat fuortfage. Dêrby ferlearen 83 fiskers it libben. De fiskerij hat him nea wer herstelle kind. Lykwols, de see bleau de wichtichste boarne fan bestean. Seelju gienen oan it wurk by reders, dy’t somtiden fier fuort wennen, oant Vlaardingen en Emden ta. Tusken de wrâldoarloggen yn gie it yn de Waadsee en Lauwerssee ynienen opfallend goed mei de garnalefangst. De fiskers fan Moddergat pasten har oan. De garnalen wienen net foar minslike konsumpsje, mar waarden ferwurke ta aaiwytryk bistefoer, puf. Om se goed te droegjen waard der in koöperaasje stichte dy’t yn 1924 in garnalefabryk westlik bûten it doarp stichte. ‘It grenaatfabryk’, in ienfâldige readstiennen skuorre mei in dak fan golfplaten. It fabryk is yn 1930 noch útwreide. Yn it begjin fan de fjirtiger jierren gie, nei in rekordfangst yn 1940, de opbringst yn rap tempo werom. Yn 1943 is it fabryk opheft.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: Beleef Friesland
