Nijemardum
Nijemardum is in streekdoarp dat op de râne fan deselde sânrêch as Aldemardum ûntstien is, fermoedlik om 1200 hinne. De streek leit oan de râne fan de rêch oan de âlde lânwei fan Starum en Sleat. It doarpsgebiet fan Nijemardum fertoant lânskiplik in opmerklike fariaasje. Súdwestlik stiet in rige buorkerijen oan dizze dyk dy’t harren lannerijen yn de lege Hoitebuorsterpolder hawwe. Oan de oare, eastlike kant fan it doarp lizze op de frijwat hege, súdeastlike flank fan Gaasterlân de Heaburgen.
De boerestreek rint súdlik om wat jonge boskperselen fan de Rietpollen hinne en leit fuort efter de eardere Suderseedyk. Under de opmerklike kolleksje buorkerijen fynt men ûnder mear in winkelheakeftich model. ‘De Groninger’ lit yndie sa’n typysk Grinzer, heech oplutsen foarein sjen. De pleatsen rize robúst op út it wrydske lân. Noardlik fan Nijemardum rinne de Hege Bouwen dêr’t njonken it boerebedriuw en oare aktiviteiten ûntwikkele binne. Noch noardliker leit de tsjintwurdige beboske Nijemardumerheide en it âldere Lycklamabosk.
De buert by de tsjerke hat neffens ferskate boarnen yn de 16e en de 17e ieu flink wat bebouwing kend; it skynt dat der nochal wat stinzen yn it doarp stien ha. Yn it lêst fan de 18e ieu blykt dat der in soad fan dy bebouwing ferdwûn is en op de kaart fan Gaasterlân fan 1854 is it der in keale boel. De tsjerketoer siet hielendal allinne. Fan ein 19e ieu ôf is der wer boud. Dat hat him fuortset yn de 20e ieu. No hat him dêr, ek mei de nei-oarlochske bebouwing wer in echte buorren foarme.
By in flauwe bocht stiet op it âlde, mei ticht en swier beamtegrien omseame tsjerkhôf in hege, iensume bakstiennen toer. Oarspronklik hearde dy by de yn it lêst fan de 18e ieu sloopte midsieuske doarpstsjerke. De goatyske toer datearret út om-ende-by 1370 en is om 1500 hinne noch ris ferhege. De toer hat in frij leech tintedak. De herfoarme tsjerke is no ûnderbrocht yn de ferboude, yn 1899 ta stân kommen iepenbiere skoalle.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
