Nyegea
Nyegea is in streekdoarp fan midsieuske oarsprong. Op de gritenijkaart yn de atlas fan Schotanus út 1718 is it in agraryske streek by de Lykwei, (no de Kommisjewei) lâns, tusken de ekers yn. De tsjerke stie alhiel oan de westkant en dêr lei yn it westen de buert De Wieren tusken de greiden yn.
Yn it lêst fan de 18e ieu melde de Tegenwoordige Staat van Friesland dat it in tsjerke sûnder toer hie en: “dit is het eerste dorp, daar men, uit Tietjerksteradeel komende, doorrydt. Onder ‘t zelve behooren eenige buurtjes van naame, als de Wieren naast aan de Kerk, de Middelbuure, ten Zuiden naast aan de Hoogeweg gelegen, en nog verder zuidwaarts, over dien weg, niet verre van het Gaaster Diept, Egbert Gaasten; waaromtrent het alles veengrond is. De overige huizen die tot dit dorp behooren, liggen langs de Lyk- en Hoogeweg, aan de bouwlanden en in ‘t geboomte, ‘t welk een aangenaam gezigt geeft.” Ek it buorskip De Tike hearde yn ‘t earstoan ûnder Nyegea en is letter in selsstannich doarp wurden.
De toerleaze tsjerke hie yn alle gefallen in âlderdom dy’t oant de 14e ieu ta werom gie, want de liedklok yn de tsjintwurdige tsjerke datearret fan 1381. Yn 1877 wurdt de ‘belangrijke vertimmering van de kerk op de Nijegaaster Hoek’ advertearre. Mar oft dat ek bard is ûnder de lieding fan de Drachtster arsjitekt D.D. Duursma, is noch mar de fraach. Yn 1893-1894 is in troch deselde arsjitekt ûntwurpen nije tsjerke ta stân kommen. In aparte sealtsjerke fan neoklassisisme en neorenêssânse. It skip is útwindich stukadoare en op alle hoeken steane spitskes. It front mei ynboude toer is yn skjin mitselwurk útfierd. De toer mei ynsnuorre nullespits is ferlibbene mei rûnbôgefinsters yn pearen en galmgatten mei sierlike rânen omliste.
Tsjin de tsjerke oer hat him in soarte fan plein foarme, dêr’t inkele wenningen en it kafee op rjochte binne, even mear nei it noarden ta stiet in earder tolhûs fan om-ende-by 1890. Oan de Kommisjewei stiet in ferskaat oan wenningen en (soms monumintale) boerepleatsen.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
