Murns
It lytse doarp Murns wurdt foar it earst fermeld yn de 12e ieu en leit súdlik fan it gâns gruttere Bakhuzen dat op syn grûngebiet ûntstien is. It bestiet út twa buerten mei in frij iepen bebouwing. It noardlike part bestiet út bebouwingsstreken by de krusing fan de Breelenswei en de Murnserdyk nei it suden ta. It súdlike part is de oarspronklike kearn en leit op sa ‘n fjouwer meter hichte op it Murnser Klif by de kust. Dêr stie oant healwei de 18e ieu de tsjerke.
Tusken wat groepkes huzen en wat boerepleatsen yn leit it skildereftige tsjerkhôf mei in klokkestoel mei skylddak, dat der al foar 1723 stie. Yn hiel wat Fryske doarpen waarden in de oarlochstiid troch de besetter de klokken foardere, yn Murns waard net allinne de klok, mar ek de klokkestoel oarlochsslachtoffer. Net troch skuld fan de besetter, mar troch in ûngelok fan in delstoartende alliearde Lancester bommewerper. Letter is de klokkestoel yn in legere en swierdere foarm opnij boud. Westlik stiet in ienfâldige middengongwenning op in hiem mei skearde hagen, eastlik in grutte stjelppleats mei in trage dakhelling. Oan de Murnserdyk stiet boppedat in wenhûs mei neoklassicistyske karaktertrekken. By de Wieldyk by de kust stiet in lytse Amerikaanske wynmotor út om-ende-by1920. Resintlik is der by de gemeentegrins fan Gaastelân en Nijefurd in omfangryk bûtenhûs boud yn ’e foarm fan in midsieuske stins, mar dan dôchs wer yn in frij moderne útfiering.
Foar de kust leit westlik it natuergebiet de Mokkebank. It reservaat ûntlient syn namme oan de grutte groepen kobben, ‘mokken’, dy’t dêr briede. De Mokkebank wurdt no ek besocht troch oare fûgelsoarten. Der is in paad nei in hutte om nei fûgels te sjen. Eastlik strekt him de soms oant fiif meter ta opdreaune hege rêch fan balstienliem fan it Murnser Klif út, dat efter it Rysterbosk by’t simmer gâns besikers krijt. Dêr stiet dan ek in paviljoen. Mokkebank en klif binne yn behear by It Fryske Gea.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
