Leons
Leons is in terpdoarp súdlik fan de Boalserter Trekfeart, dêr‘t it in opfeart hinne hie. Oan ‘e oare kant fan de Panwurksbrêge oer de feart leit in buertsje dat by it twillingdoarp Húns heart. Dat Leons in terpdoarp is kin nettsjinsteande de uterst tinne bebouwing goed yn it lânskip werkend wurde. De ringstruktuer is te erfaren en de measte fan de fiif pleatsen en trije wenningen lizze noch oan dy ring. Hoewol ‘t de ring frij útstrekt is en de terp dat wierskynlik ek west hat, is Leons kwa bebouwing en bewenning ien fan de lytste doarpen yn Fryslân.
Leons is âld: der is in Romeinsk brûnzen byldsje fûn fan de goadin Fortuna. De terp is fierhinne ôfgroeven, mar de tsjerke stiet noch yn ‘e midden op de keunstmjittige hichte. Oan de soal stiet de yn 1878 boude pastorije, in karakteristike middengongwenning. Fan de ûntslutingswei ôf rint in dwersdyk nei it ‘sintrum’.Om de pastorije hinne rint in betonreed fan de eastlike buorkerij. Ek de súdlik lizzende en de noardeastlike pleats en it dêrneist steande hûs ha eigen, net ferhurde ûntslutingspaden, Oan de posysje fan de bouwurken is de histoaryske ringfoarmige struktuer mei radiale paden noch te ûnderfinen. Der slingerje ek in pear feartsjes troch it doarpsgebiet hinne.
It doarpslânskip fan Leons is ôfwikseljend en eaget libbendich. De tsjerke is noch fan Romaanske oarsprong en oplutsen fan benammen giele moppen. Binnenyn hat de noardmuorre in nissestruktuer en der sitte lytse, rûnsletten finsters mei kraalprofilen yn. Yn dizze muorre sitte twa yngongen dy’t mei lytse reade stientsjes ticht set binne, de westlike’korf’bôgich mei in rûnstaafprofyl, de oare flak mei in rûnbôge. De tsjerke sil likernôch datearje út it begjin fan de 13e ieu en hat in trijekantich sletten koar dat ea oerwulve west hat. De súdmuorre is yn de 19e ieu fernijd en yn dyselde tiid is de oer ommitsele en foarsjoen fan in spits. De toer is mei alderhande rûnpasfakken fersierd en de tagongspartij stiet yn it ûnderste segmint.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: Doarpswurk
