Lekkum
Lekkum is in terpdoarp dat foar de Midsieuwen ûntstien is op de wâlskant fan de Ie, in delsetting mei in agrarysk karakter. Healwei de 19e ieu stelde it doarp net sa folle foar mei seis huzen yn de tsjerkebuert, mar wol mei in oaljemûne en in stienbakkerij. De by it doarp hearrende wetterbuert oan de Ie, Snakkerbuorren, telde destiids 31 wenningen. Yn de twadde helte fan de 19e ieu is de terp gruttendiels ôfgroeven en wol sa djip dat it doarp der in djiplizzende iisbaan oan oerhâlden hat. De hichte fan de terp is oer it Michaëlspaed en Weme noch it meast te fernimmen.
Sûnt dy tiid is Lekkum groeid, nei de oarloch sels flink en sa waard it in forinzedoarp foar Ljouwerters, al ferleagenet it syn ôfkomst net, ek al fanwege de buorkerijen om it doarp hinne. De âlde tsjerke dy‘t yn 1606 en 1657 opknapt wie, is yn 1778 ferfongen troch in nij godshûs. De sealdaktoer mei in elegant bûgde ojyfgevel moast it yn 1896 ûntjilde. Sûnt dy tiid foarmje se in sober gehiel. It skip hat fjouwer troch lisenen ferdielde traveeën en in trijekantich sletten koar. Yn de earste skipstravee stiet de rûnbôgige tagong en de tsjerkeromte is mei grutte rûnbôgige finsters iepene. De toer krige, lyk as de tsjerke lisenen, dy’t op de hoeken as slanke steunbearen trije kear fersnien binne en in achtkantige, ynsnuorre spits. De preekstoel hat op de kûp wat ornaminten fan blommen en blêden yn de Lodewijk XV-styl. De oerkape hearebank datearret wierskynlik ek út dy boutiid. Op de hoeke fan it tsjerkepaad en Weme stiet de bepleistere eardere pastorije út likernôch 1875.
Eastlik fan it doarp stiet oan de Canterlânswei de mânske kop-hals-rompbuorkerij Eeburgh Zathe út 1871. Oan de râne fan de bebouwing stiet Sjoerdsmastate út 1933, in buorkerij fan it type slak, nei in ûntwerp fan M.O. Meek yn ekspresjonistyske foarmen. Oan de oare kant fan it doarp stiet de buorkerij Mearsterpaed; it dwershûs hat in 17e-ieuske kearn.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
