Hilaard
Hilaard is in terpdoarp wêrfan‘t de bebouwing yn ‘t earstoan frijwat ferspraat oer de terp en de neiste omjouwing struid like te wêzen. Fan healwei de 19e ieu ôf is it doarp tichter beboud en foarmen har wat strjitsjes en in soarte fan plein.
Yn de 20e ieu is Hilaard útgroeid by de trochgeande dyk lâns, de Van Aylvaleane en de Hoptilsterdyk. De ôfrûne desennia is dat mei de bou fan bedriuwsgebouwen rjochting Westergoawei sterk trochgien. De tsjerke stiet op de noardlike râne fan de terp, dy‘t fierders ôfgroeven is. Dêrefter stie Tsjessingastate dêr‘t de famylje Aylva generaasjes lang residearre. Oan de oare kanten leit it hege hôf, omseame troch linebeammen. De âlde kosterij datearret út 1780. Oan it nei de tsjerke ta rinnende strjitsje stean in pear huzen fan gieltsjes út wierskynlik de iere 19e ieu. Tichter nei de dyk ta stiet in ienfâldige notabele wenning en op de hoeke in neimakke eksimplaar. Dêr tsjinoer leit op in rom hiem in fraaie kop-hals-romppleats út 1869. Yn de pleineftige Smidsstraat stiet de opknapte smidderij yn fernijingsstyl en mei it opskrift: ‘A.Th. Bakker Electr. Smederij annex Rijwielen’. In stichtingsstien fertelt dat it gebou út 1907 is.
Oan de Van Aylvaleane stiet de doleânsjetsjerke. Dizze letgoatyske tsjerke is nei alle gedachten yn de 15e ieu by de ier-13e-ieuske toer oplutsen ta ferfanging fan in âldere tsjerke. It skip is seis traveeën djip, it koar is fiifkantich. De yntreepartij is omliste troch in spitsbôge en in rjochthoekige kordonbân en dêr boppe-op sit noch in leech spitsbôgefinsterke. Fierders binne der spitsbôgefinsters. It muorrewurk is mitsele fan roaswinkels, lytser as moppen. De toer is wol mitsele fan kleastermoppen. De ier-17e-ieuske westlike top hat in elegante yn- en útswinkende foarm.
De buert Hoptille oan de Boalserter Feart heart by Hilaard. Dêr stie destiids it molkfabryk, dat nei‘t it sluten waard, brûkt wurden is as flaaksfabryk; yn 1948 is it gebou ôfbrând. By de brêge stiet it âlde tolhûs mei in gevelstien mei it wapen fan Boalsert en it jiertal 1652.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
