Greonterp
Greonterp is in terpdoarp fan oarsprong út de betide midsieuwen, dat isolearre lei yn it lege lân mei marren en puollen. Sels nei‘t de grutte Sinsmar oan de noardkant yn 1633 droechmeald is, bleau Greonterp in efterôfdoarp. By it benaderjen oer de ienichste dyk liket it dat it doarp op in eilân yn ‘e griene see leit. It hie destiids allinne ferbinings oer it wetter. Letter kaam der in smel dykje nei Blauhûs, dêr‘t it wat foarsjennings oanbelanget alhiel op oanwiisd is. Yn beide doarpen is de befolking it âlde leauwen trou bleaun.
Op de gritenijkaart fan Wûnseradiel yn de atlas fan Schotanus út 1716 is de wetterrike posysje yn de uterste súdeasthoeke fan de gritenij te sjen. De Tegenwoordige Staat van Friesland hie yn 1788 net al te folle te melden: “een klein dorp ... met eene kerk zonder toren, even ten Zuiden van den Sensmeerder Dyk, aangelegd in 1633. Voorts behooren hier onder Senshuizen en ‘t buurtje Kie, wel in ‘t Sensmeer en binnen den dyk, doch op hoog land gelegen; zynde het overige land, hier onder behoorende, ten grooten deels laag.”
Der binne tekeningen út 1722 bewarre bleaun fan staten yn de buert fan Greonterp, mar op de kaart yn de Schotanus-atlas wurdt Elingastate net fermeld en is Hoytemastate ûnder Tsjerkwert wol oanjûn. Nei de Herfoarming is de tsjerke yn gebrûk nommen troch de oanhingers fan de nije lear. De hiele doarpsbefolking bleau roomsk-katolyk; der waard frijwol nea preke. De tsjerke rekke yn ferfal en is yn 1780 sloopt.
Op it omgrêfte tsjerkhôf stiet in klokkestoel út 1822, mei in fjouwerkante stiennen ûnderbou, in mei laaien dutsen piramidedak en in bekroaning mei in achtkantige spits. De klok út 1465 is getten troch Steven Butendiic. Hy draacht it opskrift: Dum trahor audite, voce vos ad guadia vite (Hoor als ik geluid word, ik roep tot de vreugden van het leven). De bebouwing fan in groep huzen en inkele boerepleatsen is opmerklik kompakt en soarget foar in skildereftich gehiel.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
FYP: Gemeente Sudwest Fryslân
