Feanwâldsterwâl
Feanwâldsterwâl is in streekdoarp mei in opmerklik karakter. It is fan Feanwâlden út ûntstien as feankoloanje, mooglik fan minnisten út Giethoorn,oan it wetter wat de grins útmakket tusken de gritenijen Dantumadiel en Tytsjerksteradiel. Yn de beskriuwing fan Feanwâlden út it ein fan de 18e ieu stiet: ‘In ‘t Zuidwesten heeft men een lange streek huizen aan ‘t diept, hier onder behoorende, en bekend by de naam van Diepswal.’Op de Wâl stiet oan 1865 ta dan ek in lytse Fermanje, skean tsjinoer de Preester Ikker. Der is doe even fierder in nije boud oan de Suderwei tusken Feanwâldsterwâl en Feanwâlden.
De gemeentegrins dy’t mear nei it easten as de Zwette oant Kûkherne trochrint, leit noch hieltyd midden yn’ e feart, de kade leit oan de Dantumadielster kant. Oan dizze kant steane fanâlds de wâldhúskes of “spultsjes” yn in frij sletten rige. Dy húskes ha efter it foarhûs yn de breedte trochsjittende dakskylden wêr’t in skuorre mei foarme waard foar wat fee of berging fan lânbouprodukten. Op de Wâl steane ek yn de breedte boude wenningen en in stik as wat buorkerijen. Dêrtroch is der in grutte ôfwikseling fan bebouwing kommen.
De bebouwing oan de kant fan Tytsjerksteradiel is wat grutskaliger. Tusken de wâldhúskes binne ek echte pleatsen te finen: yn it begjin bygelyks in aparte yn winkelheakmodel en fierderop in pear kop-rompen. De wenningen en pleatsen binne te berikken oer ôfsûnderlike brêgen oer de feart. Se jouwe de ûngefear in kilometer lange delsetting in eigen ritme. De measte brêgen binne ûnderwilens nochal ferswiere om auto’s en lânboumaterieel drage te kinnen. De pleatsen en wâldhúskes binne hast allegearre ferboud en útwreide om foldwaan te kinnen oan de winsken fan modern wenkomfort yn dizze favorite streek. As der net tefolle tocht wurdt oan de details is de sfear út de lette 19e ieu wol aardich bewarre bleaun. Hielendal yn de lêste bocht yn it westen, wêr de Wâlster Feart út it noarden fan de Looden Hel komt, stiet it kafee ‘t Dûke-Lûk, fanâlds nei alle gedachten in dûbele arbeiderswenning.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
