Elsloo
Elslo is in tige âld streekdoarp dat him ûntwikkele hat by de noard-súd rjochte Binnenweg (no Hoofdweg en Peperstraat) lâns en de Buitenweg dy‘t der westlik by lâns rint en dêr‘t de trambaan by oanlein waard.
De romte tusken de sa ûngefear parallel rinnende streken yn is lange tiid ûnbeboud bleaun. Yn de Tegenwoordige Staat van Friesland waard yn 1788 melden: “De Kerk staat hier tusschen twee rydwegen, die ter wederzyden van dezelve doorloopen en met huizen beboud zyn. Onder dit Dorp liggen eenige buurtjes en plaatsen van naam; als vry verre in ‘t Noorden Tronde, op eene hoogte in ‘t geboomte en in de Bouwlanden gelegen, alwaar de Linde haaren oorsprong neemt .... In ‘t Zuidwest ligt het buurtje Zuidhorn; ook vond men hier destyds, de Stamhuizen van Frankena en Portinga.” Tronde is no noch altyd in echt buorskip fan sa ‘n acht boerepleatsen mei de kearn fan in ies, dy‘t noardlik fan Elslo leit. Mar Zuidhorn, dat súdlik fan it doarp tsjin de Drintse grins oan leit, bestiet no net út mear dan in pear gebouwen. Oan de Hoofdweg stie dêr op de grins in suvelfabryk (1886/1887). Frankena en Poortinga binne nei alle gedachten net folle mear west as flinke boerepleatsen; se steane oanjûn op ‘e kaart fan Eaststellingwerf yn de atlas fan Eekhoff út 1849.
Dêr ’t de Binnenweg en Buitenweg yn it suden by elkoar komme stiet de tsjerke. Se is yn 1913 yn it plak kommen foar de út 1632 datearjende âlde tsjerke. De tsjerke bestiet út in tsjerkeseal en in rjochtsletten koar yn in frij saaklike styl mei eleminten yn fernijingsstyl. De konsistoarjekeamer is útboud en op it net oriïntearre front stiet in dakruter. Efter de tsjerke riist op it romme hôf in dûbele houten klokkestoel mei in skylddak op, dy ‘t in klok út de 15e ieu draacht en ien út 1953. Nei de oarloch is de nijbou yn de – oan dy tiid ta – ûnbeboude romte tusken de twa haadwegen yn oan inkele hôven oan wjerskanten fan de Eikenhorst ta stân kommen.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
