Abbegea
Abbegea is in terpdoarp, dat yn ’e Midsieuwen ûntstien is. It doarp wie oer it wetter goed ûntsletten. De Abbegeaster Opfeart ferbûn it doarp mei de Boalserter Sylfeart. Oer lân wie it minder goed te berikken. Nei de dykebou kaam Abbegea noardlik fan de Himdyk te lizzen. Op de gritenijkaart yn de Schotanusatlas (1716) fine we gjin inkele dyk of paad. Wol is sichtber dat der bûten de lytse tsjerkebuorren in tal buerten en staten yn it bûtengebied fan it doarp lizze; ek oan ’e noardkant fan de Wymerts of Boalserterfeart.
Yn de “Tegenwoordige Staat van Friesland” (1788) wurdt dat befêstige: een dorp van middelbaaren omtrek (…). Hetzelve ligt ten westen van Oosthem en nader aan den Hemdyk. De kerk deezes Dorps pronkt insgelyks met een fraai Orgel. Weleer had men hier verscheiden Adelyke Staten, met naame Attema, Sytinga, en Bonninga in het buurtje de Morra, naar ’t welk ook een watertje ten Noorden des dorps, waaronder de Bolswerdervaart naar de Nieuwezyl loopt, den naam van Morra- of Morwieltje draagt. In de buurt, die niet groot is, en de Abbegaster-Ryge genaamd wordt, lagen oudtyds Wigmana en Heeringa, en in de Oosterbuuren Bangama.
De Abbegasterrige en Oosterburen binne ek noardlik fan de feart oanjûn op de kaart yn de Eekhoff-atlas (1851). By it buorskip Abbegeasterketting leit in draai oer de feart.
De kearn fan de tsjerke, fan âlds wijd oan Sint Gertrudis, is noch midsieusk, mar it gebou mei in trijekantige sluting is yn 1809 hielendal ommitsele. Nei alle gedachten hat de toer yn dat jier in houten boppebou krigen. Yn ’e toer hinget in klok dy’t yn 1647 getten is troch Jacob Noordmans.
De trochgeande dyk rint no strak om de súdwestlike flank hinne. De tsjerkebuorren oan de oare kant hat in fariearre bebouwing, wêryn de eardere skoalle, it skoallehûs of pastorije en boarger- en arbeiderswenten mekoar ôfwikselje. Noardlik fan de âlde kearn binne de nije skoalle en resint in nijbouwyk oan ’e westkant fan de opfeart ta stân kommen.
Locatie
Abbega
Colofon
NoordBoek - Peter Karstkarel
