Ealsum
Ealsum is in terpdoarp, dat ynsletten yn beammen, noardlik fan Dokkum leit. Eartiids hie Ealsum in frij grut doarpsgebiet dat oan it buorskip Sibrandahûs by Wetsens (net it doarp westlik fan Dokkum) rûn en dêr ’t ek it noardlike part fan Dokkum by hearde. It stasjon fan de “Noord Friesche Lokaal Spoorweg” stie net yn Dokkum, mar yn Ealsum. Ek de Kristlike kweekskoalle stie yn dit doarpsgebiet.
Oan de gemeentlike weryndieling ta hie Ealsum hast 400 ynwenners. Ealsum is in sprekkend foarbyld fan in radiale terp dy’t foar it grutste part ôfgroeven is. Der binne argeologyske fynsten dien. De belangryksten binne in gouden ring mei reade stien, in mantelspjelde (fûn op in skelet) fan brûns, fersierd mei sierlike stientsjes en in gurdlefersiering fan brûnsblik, alles út ’e Merovingyske perioade, de 7e ieu. De tsjerke stiet op in nochal heech oerbliuwsel fan de terp, krekt op ‘e krún te pronk, wylst oan de eastlike kant ek noch in lyts buorskip te finen is fan in pear wenten op terpnivo. It oare part fan de rûne terp is ôfgroeven en de fierdere bebouwing fan huzen en monumintale pleatsen stiet kreas oan de bûtekant fan de ringwei, benammen oan it súdeastlike treddepart.
Ealsum wie oer it wetter mei de Ealsumer Feart yn noardlike rjochting ûntsletten nei de Peazens en yn súdlike rjochting nei Dokkum. Oan ’e feart is ek noch bebouwing. Nei de stêd ta wie der al lange tiid in ferbining oer de dyk. De romaanske doarpstsjerke, wijd oan de Hillige Anna, datearret út likernôch 1200. It nochal lange, ynspringende koar mei in healrûne apsis is fan wat letter yn ’e tiid, om en by healwei de13e ieu. De koarsluting hat twa kolonetten en in bôgefries fan dowe- en bakstien. Oan de binnekant lit de abdis brede sparnissen en oansettings fan in oerwulving sjen. De westgevel en it neoklassistyske tuorke binne fan 1843, mar binne om 1600 hinne feroare en ferfongen. De klok, getten yn 1440 troch Butendiic, hat twa reliëfs mei de ôfbylding fan Maria.
Locatie
Aalsum
Colofon
FrieslandWonderland + NoordBoek - Peter Karstkarel
