Peazens
It dykdoarpke Peazens is al frij gau nei it oanlizzen fan de earste seedyk yn de 11e ieu ûntstien. De syl, de slûs, dy’t yn ‘e mûning fan de ta feart bedimme slinke de Peazens lein wurde moast, waard in oantreklik fêstigingsplak. Fanwege it oanslykjen wie de útwetteringsslûs mar beheind te brûken en hy waard yn 1449 opromme.
Peazens groeide út ta in fiskersplak dêr’t de bebouwing fan him oant yn de twadde helte fan de 18e ieu konsintrearre yn de buert fan de tsjerke. It levere net in regelmjittige tsjerkebuorren op. De huzen binne yn in pear ûnegale rigen tsjin de soal fan de dyk en de sintrale doarpsstrjitte oan boud.
Fan de twadde helte fan de 18e ieu ôf wreide it doarp him nei it westen ta út, trochdat by Peazens foar de dyk in soad lân oanslike en de bebouwing fier fan it wetter ôf kaam te lizzen. Oan ‘e westkant wie dat net it gefal en koenen de fiskersskippen makliker op de ree ankere wurde. Dêr ûntstie doe it twillingdoarp Moddergat. De ynwenners fan de doarpen foarmen mei-elkoar in fiskersfloat en de stoarmramp fan 1883 rekke Peazens like hurd. Krekt tsjin it lêst fan de 20e ieu is súdlik fan it doarp in beskieden útwreiding yn ûntwikkeling nommen. De doarpstsjerke datearret út begin 13e ieu en wie wijd oan Antonius. It is in let-romaanske, ienbeukige bakstiennen tsjerke, mei in wat ynspringend, healrûn sletten koar. De muorren rinne fan west nei east wat nei elkoar ta. Nei sloop fan de sealdaktoer yn 1792 is it skip nei it westen ta ferlinge. Op in nije slútmuorre is in houten toer mei in ynsnuorre spits pleatst. Nei alle gedachten is doe it tonferwulf ek oer it skip hinne spand.
Yn 1861 is súdlik fan it doarp nôtmûne De Hond boud, in achtkantige boppekruier op in mitsele foet en mei in stelling. Boppe de yngong sit in stien mei de ôfbylding fan in hûn en it jiertal 1861.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: Beleef Friesland
