Feinsum
Feinsum is in terpdoarp dat ûngefear yn it begjin fan de jiertelling ûntstien is yn it kweldergebiet eastlik fan it streamgebiet fan de Boarn. Yn de omjouwing fan Feinsum wienen mear terpen te finen; dêrfan leit ien hústerp noch dúdlik oan ‘e noardkant fan Feinsum yn it lânskip oan de Iestdyk. Dêr stiet no in wytferve pleats op.
Nei it easten ta hie Feinsum in wetterferbining troch de hast seis kilometer lange Feinsumer Feart nei de Dokkumer Ie ta, dêr’t it buorskip Aldeleie mei in ferbiningsfeartsje ek fan profitearre. Boppedat lei it doarp frij ticht by âlde seediken: de Lage Hereweg, no mei de namme Bredyk, en de Hege Hearewei. Se koenen brûkt wurde as diken. Fan de Bredyk ôf liedt no de Holdingawei nochal wat hoekich troch it doarp hinne, in doarp dat gjin kom hat mar bestiet út in fjouwertal buorrens. De meast eastlike buorren hat foaral bebouwing súdlik fan de dyk, mar ek in noardlik dwersbuertsje. Dan folget de eardere krusing mei it yn it lânskip noch werkenbere trasee fan de Noord Friesche Lokaal Spoorweg. Feinsum krige yn 1900 in stopplak 3e klasse; dêrfan is no gjin spoar mear te finen. Dêrnei folget de Tsjerkebuorren, mei de bebouwing súdlik fan de dyk. Fuort nei de heakse hoeke leit de tredde buorren oan de westkant en nei de twadde hoeke folget de fjirde buorren mei bebouwing oan foaral de noardkant en in dwersbuertsje.
De tsjerke is wijd oan Sint-Vitus, krekt lyk as de tsjerken fan Ljouwert en Stiens. It is in ienfâldige bakstiennen, romaanske tsjerke út de earste helte fan de 13e ieu. Ea mei in healrûn koar en in sealdaktoer út ein 13e ieu. De letGoatyske yngong yn in rjochthoekich kader en mei nissen fan deselde foarm datearret mooglik út begjin 16e ieu. De koarsluting is hjir nei alle gedachten weihelle yn de 17e ieu; dêrfoar yn it plak kaam de rjochte sluting. De tsjerke is yn 1962-1964 yngripend restaurearre.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
