Nijsgjirrichheden yn Aldemardum

Oudemirdum

Mijn mooiste plekje van Friesland: de Gaaikema-bank in het Jolderenbos bij Oudemirdum. Verscholen en beschut tussen de eikenbomen van bosrijk Gaasterland staat een natuurstenen zitbank, ooit (in 1927) geschonken door de dankbare plaatselijke bevolking aan burgemeester Gaaikema, die het voor elkaar had gekregen dat er in Gaasterland een kapverbod kwam.

Helaas zijn de mooie stenen kikkers, die ooit de armleuningen sierden, verdwenen. Ze zijn vervangen (hopelijk tijdelijk) door betonnen elementen. Als je er gaat zitten kijk je, terwijl de wind door de bomen ruist, uit over het altijd indrukwekkende IJsselmeer.

Bij mooi weer zie je de oostkust van Noord-Holland liggen, met kerktorentjes en al! Het water van het IJsselmeer is dan weer grijs, dan weer groen, soms glad als een spiegel en soms woest met schuimkoppen. Dan is het weer nét de Zuiderzee... Je blik wordt naar het water geleid via de Friese greiden. Ach... eigenlijk is al het beste dat Friesland te bieden heeft aan natuurschoon hier in één plaatje verenigd. Een zeer 'ontstressend' plekje.

Kippenburg

Een lommerrijke laan leidt naar het watertje de Luts. Via een brug is het huis te bereiken. Kippenburg is in 1846 als landhuis gebouwd door jhr. Oncko van Swinderen. De naam verwijst naar het hoenderhof dat volgens overlevering bij het landhuis hoorde. de Van Swinderens kregen de Gaasterlandse bezittingen via vererving van de familie Van Wyckel. In 1850 werd de bijbehorende boerderij gebouwd, die in 1896 werd vervangen. Vanaf circa 1854 is Kippenburg als logement in gebruik. Er werd een tuinaanleg gerealiseerd met mooie lanen, waartussen percelen bos en weiland elkaar afwisselden. Het gebouw heeft twee bouwlagen onder een kap met twee schoorstenen. De wit geverfde voorgevel heeft vijf raamvakken en is afgesloten door een daklijst. Hierop is een van een open fronton voorziene schildering te zien, met het tafereel van een burcht en kippen. De ingang in het midden wordt door twee keer twee zes-ruits ramen geflankeerd. Op de verdieping wisselen zes-ruits ramen en deuren met balconhekjes elkaar af. Aan de westzijd is goed te zien dat Kippenburg een dubbel pand is.
Het achterste deel is onderkelderd. Aan de achterzijde is een houten aanbouw op zuilen geplaatst. Zo is een veranda ontstaan, die aan de bovenkant door een fraai uitgesneden lijst is afgesloten. Het interieur bezit nog vertrekken met oude bedsteden, betimmeringen en tegeltableaux. Tot 1980 had Kippenburg een horecafunctie. De afstammelingen van de familie Van Swinderen hebben het ingericht als gastenverblijf. de twee halve vensters. Het middendeel kreeg als bekroning een fronton met een halfrond venster. Het is opmerkelijk dat de achtergevel drie bouwlagen bezit.
Het huis vererfde op Anna Willemina Star Numan, weduwe van predikant Jeremias Posthumus Meijes. Zij stond bekend als een filantrope. Naar deze eigenares is de weg, waaraan de state ligt, vernoemd. Een bekende bewoner was in de jaren ’30 de bankier J. Alta. Hij was een goede kennis van de freules Van Swinderen op het, inmiddels verdwenen, slot Rijs. In 1969 werd de state gerestaureerd. Riniastate he t nog haar oorspronkelijke indeling en enkele authentieke vertrekken zoals de eetzaal. Het gebouw wordt nu particulier bewoond.

Toegankelijkheid: beperkt toegankelijk.

Riniastate

Door de ligging tegen de dichte bossen van Gaasterland valt Riniastate onmiddellijk in het oog. Het witgepleisterde landhuis werd in 1843 gebouwd voor de weduwe Drieling, geboren Geertruid Wilhelmina Rinia van Nauta. Toen is ook de tuin rondom in landschapsstijl aangelegd. De ontwerper van de state was de Leeuwarder stadsarchitect Thomas Romein. Hij ontwierp een fraai neo-classicistisch gebouw. Van dit type staan er nog enkele in Fryslân. De voorgevel bestaat uit een hoge middenpartij met lagere vleugels aan weerskanten. De middenpartij is beneden tot een grote erker uitgebouwd met aan drie zijden een raam. Hierop is een balcon aangebracht voor de openslaande deuren en voor de twee halve vensters. Het middendeel kreeg als bekroning een fronton met een halfrond venster.
Het is opmerkelijk dat de achtergevel drie bouwlagen bezit. Het huis vererfde op Anna Willemina Star Numan, weduwe van predikant Jeremias Posthumus Meijes. Zij stond bekend als een filantrope. Naar deze eigenares is de weg, waaraan de state lig vernoemd. Een bekende bewoner was in de jaren ’30 de bankier J. Alta. Hij was een goede kennis van de freules Van Swinderen op het, inmiddels verdwenen, slot Rijs.
In 1969 werd de state gerestaureerd. Riniastate heeft nog haar oorspronkelijke indeling en enkele authentieke vertrekken zoals de eetzaal.
Het gebouw wordt nu particulier bewoond.

Toegankelijkheid: Particulier. Niet toegankelijk.