Nijsgjirrichheden yn Raard

Boustyl: Romaansk
Datearring: 13de ieu
Restauraasje: 1988

Lizzing:
De terp mei dêrop it âlde doarp is foar in part ôfgroeven en dat kin men oan de noardkant hiel goed sjen. Op it oerbleaune part fan de terp stiet de tsjerke.

Eksterieur:
Karakteristyk binne de grouwe muorren en de lytse (rûn)bôgefinsters. De boustyl is fan de 10de oant de 13de ieu. De tsjerke stiet op in hege terp en is boud mei in grut formaat bakstien. It gebou hat gjin westyngong.
De tsjerke fan Raard wie oarspronklik yn besit fan it kleaster Klaarkamp.
De toer is fan 1787. De klokken yn de toer binne fan 1523 en 1620.

Ynterieur:
De tsjerke hat in ikenhoutene preekstoel út 1650. De kûp hat Ioanyske balusters mei groeven deryn mei dêrtusken sniene panielen. De tsjerkeromte en ynrjochting binne ienfâldich.
Byldzjend keunstenares Irene Verbeek hat it fij krigen om it ynterieur fan de tsjerke yn Raard in eigen gesicht te jaan. De muorren binne op ’en nij wytkalke en de balken en planken flierren binne yn reade en giele okers, ierdske kleuren, farve.
It tonferwulft is yn blauwe kleuren skildere mei in gouden streep yn de midden dy’t in kier nei de himel symboalisearret. In reliëf dat tsjin de muorre pleatst is mei de namme ‘Zo zonder meer’ hat in ôfbylding fan in frouljuslichem, mei los wapperjend hier. Yn it koar leit op de flier in betonreliëf met de ôfprint fan in lichem yn foetushâlding.

Gebrûk hjoed-de-dei:
Yn de tsjerke sit sûnt 2002 it OerKa Irene Verbeek Museum. Alle jierren is der in wikseljende eksposysje mei wurk fan byldzjend keunstenares Irene Verbeek. Yn it ynterieur falle daliks de monumintale skilderijen fan hynders, wolven en oare ‘oer’-bisten op.

Op de redelijk complete radiale terp van Raard staat de vrij kleine Johannes de Doperkerk met een kloeke toren. Vanuit het noorden, waar de terp diep is afgegraven, kan de hoogte van de terp het best worden beleefd. Het kerkschip van gemêleerd rode kloostermoppen dateert uit het begin van de 13de eeuw; het koor met driezijdige sluiting is iets ouder, van omstreeks 1200. In de zuidelijke muur staat een nogal seculiere ingang: een dubbele deur met bovenlicht in een rechthoekig kozijn. Ernaast is een dichtgemetselde, segmentvormig gedekte opening te zien. Aan deze zuidzijde wordt de kerkruimte verlicht door drie 18de-eeuwse rondboogvensters, waarvan de sluitingen tegen de goot uitkomen. Het muurwerk is in 1807 dan ook iets verlaagd. Op de overgang van schip en koor zit een restant van een penant.

De driezijdige koorsluiting heeft op de hoeken gemetselde ronde colonnetten. Aan de zuidoostzijde is een groot spitsboogvenster dichtgemetseld, de oostzijde heeft een rondboogvenster in een spitsbogige dagkant. De noordmuur vertoont oudere sporen. In het koor staat een groot rondboogvenster met daarbij een spoor van een klein romaans venster. Na een penant dat de overgang naar het schip markeert, staat in de schipmuur een compleet romaans rondboogvenster dat achter de diepe dagkanten is dichtgezet. Dat geldt ook voor een rechthoekige hagioscoop daar vlakbij. Verder naar het westen zitten twee sporen van dichtgemetselde ingangen, de ene rondbogig, de andere met een segmentboog. De toren is in 1807 – de gedenksteen zit in de zuidgevel – gemetseld van kleine bruine baksteen. Hij heeft enkele rondbogige galmgaten voor een in 1523 door Wolter Schonenborch gegoten klok en een exemplaar dat Hans Falck in 1620 goot. De toren wordt bekroond door een ingesnoerde spits.

Het inwendige is met een tongewelf gedekt en bezit een preekstoel uit het midden van de 17de eeuw met gegroefde pilasters op de hoeken en in de vloer liggen enkele 17deeeuwse grafzerken. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken en is in gebruik als museum van een kunstenares.