Nijsgjirrichheden yn Britswert

Boustyl: Romaansk
Datearring: 12de ieu
Restauratie: 1975

Lizzing
It terpdoarp leit justjes noardwestlik fan Wiuwert dat om syn mummy’s foaral bekend is.

Eksterieur
Dizze Romaanske tsjerke is boud mei giele 'âlde friezen' en wijd oan Sint Joris. Yn 1514 is de tsjerke yn brân stutsen. De yngongspartij is opsnolke mei in tinkstien fan Van Aylva en Bosma. In rige grêfstiennen op it tsjerkhôf hat net allinne op de foarkant, mar ek op de efterkant opskriften meikrigen.

Ynterieur
Yn de tsjerke lizze âlde sarken fan aadlike famyljes en fan predikanten en professoaren út it geslacht Schotanus. Yn de toer is in klok dy’t yn 1534 makke is troch Geert van Wou jr.

Gebrûk hjoed-de-dei
De tsjerke wurdt sûnt maart 2010 ferhierd oan 'Station Fryslân' 2018. Dat boargerinisjatyf hâldt him dwaande mei de ambysjes fan Fryslân foar de kommende jierren. It giet dêrby û.o. oer de takomst fan it lânskip, de lânbou, de ambysjes fan de provinsje Fryslân op it mêd fan duorsumens, mar it gie ek de ambysje om yn 2018 Kulturele Haadstêd fan Europa te wurden, dat yndied slagge is. It boargerinisjatyf hiert de tsjerke om der in ‘thúsbasis’ fan te meitsjen. De aktiviteiten binne lytsskalich en meast yn besletten rûnte, en wurde ôfstimd op de aginda fan de 'Plaatselijke Commissie' dy’t de tsjerke beheart. De tsjerketsjinsten en de rou- en troutsjinsten kinne dan ek gewoan trochgean.

De kerk op de sterk afgegraven terp was oorspronkelijk gewijd aan Sint-Nicolaas, maar wordt nu Sint-Joriskerk genoemd. De zaalkerk met rondgesloten koor is in het midden van de 12de eeuw gebouwd van geel gemêleerde kloostermoppen. De toren verving in 1883 een middeleeuwse toren met zadeldak. Hij heeft drie geledingen en spaarvelden die zijn afgesloten door rondboogfriezen van gele steen. Boven een spitsbogig westelijk venster staan sierlijke galmgaten met traceringen en de torenromp wordt bekroond door een kroonlijst met consoles en een ingesnoerde spits.

In de noordmuur staan drie rondboogvensters uit de 18de eeuw en naast het westelijke venster zit een spoor van een dichtgemetselde ingang. De zuidmuur is geopend met drie spitsboogvensters van verschillende breedte die waarschijnlijk uit de 17de eeuw dateren. Nabij het koor is een kleine, dichtgemetselde ingang te zien. Aan de westzijde zit het spoor van een eveneens dichtgemetselde grotere ingang. Vlak achter de westgevel staat de huidige ingang, een door pilasters geflankeerde, door neggen en een sluitsteen omvatte en met een in zandsteen gehouwen kuifstuk bekroonde poort. Het opschrift vermeldt een vernieuwing van de kerk in 1753 onder verantwoordelijkheid van de grietman van Baarderadeel, jonker Ernst Frans van Aylva. Diens wapen, gehouden door steigerende eenhoorns, siert de steen. Het sterk naar het oosten overhellende muurwerk van het koor bevat een dichtgemetseld ovaal venster en heeft onder de dakvoet fragmenten van verschillende profiellijsten.

De kerkzaal wordt inwendig gedekt door een 15de-eeuws houten tongewelf en zware trekbalken op muurstijlen. De barokke preekstoel met fors klankbord heeft getordeerde zuiltjes op de hoeken van de kuip. In de kerkvloer ligt een mooie collectie grafzerken, waaronder een renaissancezerk door Pieter Claesz. voor Sijds van Aggema en Ath Oenema die resp. in 1588 en 1573 overleden en zerken voor de predikant Bernardus Schotanus (door Jelle Claesz. de jongere) en hoogleraar Christiaan Schotanus uit de 17de eeuw. Het orgel is in 1868 gebouwd door L. van Dam & Zn. in Leeuwarden. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.