Nijsgjirrichheden yn Boarnwert

Boustyl: Romano-gotyk
Datearring: nei alle gedachten 13de ieu
Restauraasje: 1987

Lizzing
Noardlik fan Raard op in âlde foar in grut part ôfgroeven doarpsterp, dêr’t mar in pear pleatsen en huzen omhinne steane, stiet de tsjerke fan Boarnwert.

Eksterieur
De tsjerke is opboud mei in grut formaat bakstien. Earder hie dizze tsjerke in healrûn oaniensletten koar, no hat it in rjochthoekige tichte eastmuorre. De tsjerke hat gjin toer mear. Dy hat der wol west, mar der stiet no in dakruter op de westgevel mei dêryn in klok út 1653, getten troch Eppe van den Arck. It dak fan de tsjerke bestiet foar in part út 'nonnen en muontsen' (holle en bolle dakpannen). De noardlike yngongspartij is fersierd mei in ynswinke halsgevel út 1751, dy’t ôfkomstich is fan de eardere pastorije op De Lytse Jouwer en hat in opskrift yn it Frysk.

Ynterieur
De tsjerke hat in tige ienfâldich ynterieur mei in pear bysûndere muorreskilderings.

Gebrûk hjoe-de-dei
It tsjerkje is te hier foar (sjoen de beheinde kapasiteit) groepen oant op in heechst 50 persoanen. Der kin tocht wurde oan resepsjes, famyljebyienkomsten, gearkomsten, lytse konserten, ensfh.
It tsjerkje fan Boarnwert is by beslút fan de gemeente Dongeradiel oanwiisd as troulokaasje.

De Mariakerk staat op een opvallend hoge terprest. Het koor, dat een halfronde sluiting bezat, is omstreeks 1200 van kloostermoppen gebouwd. Het romano-gotische schip is in de 13de eeuw totstandgekomen. Toen zijn er twee koepelgewelven aangebracht, waarbij het oostelijke gewelf ook een deel van het koor dekte. Het koor werd van het schip gescheiden door een triomfboog. In het midden van de 16de eeuw is de kerk verhoogd, zijn de gewelven in het schip gesloopt en is de huidige kap aangebracht. Toen is aan de westzijde een toren opgetrokken die in 1845 deels en in 1898 geheel is gesloopt waarna de huidige houten geveltoren met ingesnoerde spits is aangebracht. De koorapsis is in 1816 vervangen door een rechte koorsluiting van deels oud bouwmateriaal. Het koorgewelf is toen weggebroken, maar de triomfboog is gerespecteerd, waarbij de aanzetten van de gewelven zichtbaar bleven.

In beide zijmuren van het koor zijn de geringe sprong naar het schip en het kwartronde profiel voor de verhoging te zien. Aan de noordzijde staat een hoog rondboogvenster en daarnaast een spoor van een klein romano-gotisch venster. In de zuidmuur van het koor staan twee spitsboogvensters. Het schip heeft aan de zuidzijde ook twee dergelijke vensters. Bovendien staat aan de westzijde een dichtgemetselde ingang onder een kloeke rondboog. In de noordmuur van het schip zit een dichtgemetseld spitsboogvenster. Aan de westzijde staat de huidige ingang, omvat door pilasters en bekroond door een klokgeveltop uit 1751 die afkomstig is van de gesloopte pastorie van Hiaure.

Het intieme interieur wordt gedekt door een vlak balkenplafond. De licht spitsbogige triomfboog bevat fraaie ornamentele schilderingen en in de ondiepe koorruimte zijn resten van muurschilderingen te zien. Tegen de zuidwand zou de Wonderbare Visvangst verbeeld kunnen zijn en is een bos te zien, aan de noordzijde een groep heiligen, waarvan één met kruisstaf. De eenvoudige preekstoel dateert waarschijnlijk van 1816. In de vloer ligt een grote renaissancezerk voor Frans van Aylva, overleden in 1563, gehouwen door Benedictus Gerbrandtsz. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.