Geeuwenbrug - dorp in Friesland
Geeuwenbrug
Noordelijk van Diever ligt het kanaaldorp Geeuwenbrug, gebouwd aan weerszijden van de Drentsche Hoofdvaart. In de middeleeuwen bevond zich hier in de beek Lake een voorde, een doorwaadbare plaats aan de doorgaande route tussen Steenwijk en Groningen. Daarom werd het gebied destijds Krommevoord genoemd. In de zeventiende eeuw begon men met de ontginning van het veengebied rond Smilde, ten noordoosten van Geeuwenbrug. De Lake werd uitgediept en er werd een brug gebouwd op de plek van de voorde. Daarna heette dit gebied nog enige tijd Krommevoordschebrug.
Tussen 1769 en 1780 werd de Drentsche Hoofdvaart aangelegd die Assen met het Meppeler Diep verbond. In de Vaart werden negen sluizen aangelegd, waaronder de Venesluis ten noorden van het huidige dorp. In de buurt van deze sluis en van de brug ontstond een kleine nederzetting. Nabij het dorp was een verbreding in de Vaart aangebracht waar schepen konden keren. Aan deze zwaaikom of geeuw dankt het dorp zijn naam. De eerste bebouwing lag langs de oostzijde van het kanaal. Later vestigden mensen zich ook langs de Tolweg richting Eemster en langs de Koekoeksweg en Leggelerstraat richting Leggeloo. Parallel aan de Drentsche Hoofdvaart lag de rijksweg tussen Assen en Meppel. Ook daarlangs werden enkele woningen gebouwd.
Geeuwenbrug behoorde tot 1998 tot twee gemeentes. De bebouwing aan de oostzijde van het water viel onder gemeente Dwingeloo, de bebouwing aan de westzijde behoorde tot gemeente Diever. Beide gemeentes zijn na de gemeentelijke herindeling opgegaan in Westerveld.
In de Tweede Wereldoorlog is op de westelijke oever werkkamp De Eikenhorst ingericht. Hier moesten jongemannen hun arbeidsplicht vervullen voor de nationaal-socialistische Nederlandse regering. Na de oorlog heeft het jaren dienst gedaan als jongenskamp en internaat.
Achter De Eikenhorst liggen de bossen van het Nationaal Park Drents-Friese Wold. Ten oosten van Geeuwenbrug ligt natuurreservaat Leggelderveld met bos, heidegebieden, graslanden en veenputten. Daar ligt ook recreatieplas Blauwe Meer, die is ontstaan door zandwinning.
Colofon
Bron: Noordboek
