Bezienswaardigheden in Finkum

Bouwstijl: Romaans
Datering: eerste helft van de 13e eeuw
Restauratie: 1962-1963

Ligging
Feinsum is waarschijnlijk ontstaan rond een buitenverblijf van het klooster Mariëngaarde in Hallum.

Exterieur
Het kerkgebouw is opgetrokken uit rode en gele baksteen. Het koor is later vergroot, de toren dateert uit het eind van de 13e eeuw. In de zuidmuur bevindt zich een ingangspartij, bekroond met drie spaarvelden. De noordmuur toont een boog van een verwijderd aanbouwsel.

Interieur
De kerk heeft een preekstoel uit de 17e eeuw. In de kerkvloer bevinden zich negen rijk gebeeldhouwde grafzerken met alliantiewapens en medaillonkoppen in de hoeken.
Omdat men geloofde dat de eerste vrouw, Eva, de zonde in de wereld had gebracht, moest de vrouw door de noorddeur (Noormannenpoortje) de kerk binnentreden en zat ze ook aan de noordzijde. De gebeeldhouwde grafzerken en nissen in de muren zijn goed zichtbaar en de zeventiende-eeuwse kansel past prachtig in het geheel.

Huidig gebruik
Finkum heeft met buurdorp Hijum een gezamenlijk dorpshuis in het laatstgenoemde dorp. Toch vinden sommige Finkumers het gezelliger om mee te zingen in het koor dat onregelmatig oefent in hun ‘eigen’ kerk. Een regelmatig terugkerende exposant in Finkum is kunstschilder Jan Mostert. Verder zijn er rouw- en trouwdiensten, en kan de kerk gehuurd worden voor andere activiteiten.

De Sint-Vituskerk staat op een terp uit het begin van de jaartelling. Zij is in de eerste helft van de 13de eeuw van gemêleerd kleurige baksteen gebouwd in romaanse stijl. Het oorspronkelijke koor is omstreeks 1500 vervangen door een koor in gotische stijl dat in de 17de eeuw een rechte, blinde sluiting kreeg. In de noordmuur zijn twee kleine rondbogige vensters uit de romaanse periode te zien en ongeveer in het midden een zwaar geprofileerde rondboog, die aangeeft waar een aanbouw heeft gezeten. Het koor heeft aan deze zijde één klein, gotisch spitsboogvenster. De korfbogige en in een spitsboognis opgenomen ingang dateert ook uit de gotische periode. Het muurwerk aan de zuidzijde wordt afgesloten door een tandlijst. In het koor staan twee lancetvensters en een breder spitsboogvenster met een bakstenen vorktracering in de muur. Het gedeelte van het schip is geopend door een lancetvenster en twee spitsboogvensters van jonge leeftijd. De laatgotische, dichtgemetselde ingang aan deze zijde is korfbogig en wordt omvat door een rechthoekige nis waarin aan de bovenzijde een reeks van drie diepe nissen is uitgespaard. De slanke, ongelede toren verrees aan het einde van de 13de eeuw; de gepaarde galmgaten staan in ondiepe rondboognissen.

Het interieur is gedekt door een houten tongewelf met zware strekbalken. Het is al in de 16de eeuw aangebracht ter vervanging van een stenen gewelf waarvan de sporen nog in de noordwand zijn te herkennen. In de sluitmuur van het koor zitten nissen die in de middeleeuwen liturgische doelen hebben gediend. De preekstoel met klankbord, sierlijke, gegroefde zuiltjes en gekorniste panelen dateert uit de 17de eeuw. Ook de overhuifde herenbank met omrankte zuilen is uit deze tijd, maar afkomstig uit de kerk van Hurdegaryp. Onder het koor zit een grafkelder voor de families Grovestins en Holdinga en in de vloer van koor en schip liggen veel gebeeldhouwde zerken uit de 17de en 18de eeuw. Het orgel is gebouwd in 1913 door de firma Bakker & Timmenga uit Leeuwarden. De kerk is eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken.