Omgeving Grou
’Hart van Friesland’, zo wordt Grou vaak genoemd. In letterlijke zin is daar in elk geval weinig op af te dingen: het dorp ligt ongeveer in het midden van de provincie. Maar ook in overdrachtelijke zin is er veel te zeggen voor die benaming: Grou staat symbool voor Fryslân als watersportprovincie. Niet voor niets is het dorp het prachtige decor voor de openingswedstrijd van het jaarlijkse Skûtsjesilen op het Pikmeer en de Wijde Ee. Vooral in de maanden juni, juli en augustus is Grou een zeer druk bezocht en bruisend watersportcentrum. Maar het dorp heeft meer te bieden dan alleen het water, veel meer.
Vóór de opkomst van de waterrecreatie was Grou al een bloeiend dorp. De centrale ligging en het vele water waren gunstig voor handel, scheepvaart, visserij en aanverwante bedrijvigheid, zoals scheepswerven, zeilmakerijen en touwslagerijen. Er was niet alleen veel water rond het dorp, maar ook ín het dorp. Het meeste daarvan is gedempt, maar de ’archipelstructuur’ is nog duidelijk zichtbaar. De combinatie met de veelal voorname bebouwing zorgt voor een sfeervolle en enigszins deftige ambiance.
Een unieke gebeurtenis is het Sint Piterfeest, dat ieder jaar op 21 februari gevierd wordt en min of meer de Grouster variant van het Sinterklaasfeest is. Het feest is genoemd naar de beschermheilige van de vissers en de schippers. Aan deze Sint Piter is ook de indrukwekkende twaalfde-eeuwse kerk gewijd. Andere bezienswaardigheden zijn het mineralogisch museum en het in 1942 gebouwde raadhuis, met in de kelder museum De Trije Grietenijen.
Ten zuiden van Grou ligt Akkrum, een ander typisch watersportdorp. Wat minder druk dan Grou, maar ook zeer levendig en gezellig. Het dorp vormt de schakel tussen de Friese Meren en de Turfroute, een recreatieve vaarroute door zuidoost Fryslân, de Kop van Overijssel en het westen van Drenthe. Net als Grou is Akkrum ook voor de niet-watersporter aantrekkelijk. Door de afwisseling van veelal karakteristieke bebouwing met mooie open ruimtes is het een uitgesproken fraai dorp. Heel bijzonder is Coopersburg, in 1901 gebouwd als ’tehuis voor minvermogende ouderen’. Het is genoemd naar de vermogende stichter Folkert Harmens Kuiper, die als 23-jarige vanuit Akkrum geëmigreerd was naar Amerika en zich daar Cooper noemde. In het bijbehorende park liet hij voor zich zelf en zijn vrouw een prachtig mausoleum bouwen. Een andere bezienswaardigheid is Welgelegen, in 1924 gebouwd als ’tehuis voor ongetrouwde dames en weduwen’. Kunstliefhebbers kunnen terecht bij ’Atelier Wynske’ en ’Zuup’ in Nes. En wilt u eens iets heel anders? Doe mee aan het Open Fries Kampioenschap Slingeraap, dat jaarlijks in Akkrum gehouden wordt.
Slingeren doet ook de Kromme Knilles, zoals het riviertje de Boarne tussen Akkrum en het Prinses Margrietkanaal genoemd wordt. Aan de andere kant van dat kanaal ligt Jirnsum, een sfeervol watersportdorp, net weer wat rustiger dan Akkrum. Hier heeft de Boarne de veelzeggende naam ’Rak van Ongemak’: de vele bochten maakten het riviertje lastig te bezeilen. De geschiedenis van het dorp wordt uitgebreid en mooi verwoord en verbeeld op www.irnsum.nl.
Buiten de drie watersportdorpen treft u werkelijk een oase van rust. Eindeloze weilanden, water, prachtige vergezichten, monumentale boerderijen en hier en daar een verstild dorpje. Een paradijs voor fietsers, ruiters, wandelaars en skeeleraars. Fietsen kunt u huren in Grou of Akkrum. Een mooie en goed gedocumenteerde route is "De 8 van Grou", verkrijgbaar bij de VVV. Maar u kunt de omgeving natuurlijk ook prima op eigen houtje ontdekken. Een must voor natuurliefhebbers is het gebied rond Goëngahuizen, ten zuiden van het Pikmeer en de Wijde Ee. Hier liggen het ’Botmar’ en het ’Unlân van Jelsma en Kobbelân’. Drie houten spinnenkopmolens maken het plaatje compleet.
Grou mag dan ’het hart van Friesland’ zijn, het échte middelpunt is Eagum, één van de kleinste dorpjes van de provincie. Tenminste, het wás ooit het middelpunt. Misschien. Volgens de overlevering staat de opvallende, sinds enige eeuwen losse, kerktoren zelfs vlak naast het middelpunt van de wéreld.
Nieuwsgierig? Ga er kijken.
Colofon
FrieslandWonderland
