Weinterp
Duerswâld en Weinterp binne twa streekdoarpen dy’t yn de lette Midsieuwen yn elkoars ferlingde op in sânrêch ûntstien binne. Se binne yn 1974 ta it doarp Wynjewâld gearfoege, hoewol’t se oant yn de 20e ieu in nochal útienrinnende ûntwikkeling trochmakke ha en in ferskillend karakter ha. Yn de atlas fan Schotanus fan 1718 is Duerswâld in buert fan in tsjerke en fersprate bebouwing. Yn it westen, op de krusing fan de Merkebuorren mei de Mûnleane, lei in konsintrearre buert, de Molebuert, wêr fan de eastlike helte by Duerswâld hearde.
Daliks om de streek leine doe wat boekweitfjilden en fierder nei it súdeasten grutte heidefjilden, wêr fan in grut part as natuergebiet bewarre bleaun is.
Yn 1788 melde de Tegenwoordige Staat van Friesland: ‘een klein Dorp, … tusschen Winieterp en Ooststellingwerf, had voor deezen eene kerk zonder kloktoren, gesticht ter eere van St. Jan; doch thans een Kerkje met een spits torentje en eene zeer groote uitgestrektheid van woeste veenige heidvelden, dienende inzonderheid tot Schaapweideryen. … Ook behooren onder dit Dorpje, ’t welk eene vaart heeft, komende uit de groote Bakkaveenster vaart, eenige poeltjes van naame, als het Mans meer, de Vijf meeren, Paalemeer, Moddermeer enz. gelyk ook de Molenbuurt.’
De tsjerkedelsetting leit yn it easten mei wat fersprate bebouwing. De doarpstsjerke is in let goatysk gebou út nei alle gedachten de 13e ieu. De yn de 15e ieu fernijde tsjerke, fan reade friezen, hat letter oanbrochte steunbearen fan lytse giele stien en in geveltoer fan hout. Op it tsjerkhou stiet in hiele seldsume pastorije út 1759, in ienkeamerwenning.
De bosken eastlik fan it doarp binne yn de twadde helte fan de 19e ieu oanlein yn opdracht fan de famylje Lycklama à Nijeholt. De Molebuert is yn de 20e ieu útgroeid ta de kearn fan Duerswâld mei oan de Merkebuorren wat fertichting. Dêr waard de grifformearde tsjerke mei in elegant gevelspitske boud. Nei de oarloch is it doarp foaral súdlik fan de âlde streek sterk útwreide mei wenningbou.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
