Skalsum
Skalsum leit eastlik fan Frjentsjer en foarme mei Boer, Rie, Peins en Sweins de saneamde Frjentsjer Fiifgea: noardlike doarpen fan de lytse plattelânsgritenij Frjentsjerteradiel. It liket in streekdoarp by de dyk nei Menameradiel lâns, mar it is wier wol in terpdoarp. Fan de bebouwingsstreek fan huzen en buorkerijen ôf dy’t foaral noardlik fan de dyk leit, rint de Tsjerkestrjitte nei de terp. Dêr steane ek noch in pear húskes, mar de middelmjittich hege terp is foaral poadium foar de tsjerke en har tsjerkhou.Foar oan de dyk, op’ e hoeke, stiet de foarse (eardere) pastorije, in eklektysk bouwurk út de santiger of tachtiger jierren fan de 19e ieu. It bouwurk riist yn twa hege boulagen op, de wanden binne blokt stukadoare as is de wenning fan grutte blokken natoerstien boud. De middenpartij hat in dûbele doar yn in portyk mei in balkon der boppe. De finsters binne yn pleister omlist mei fraaie slutingskuiven yn it midden.
De tsjerke is boud oan it ein fan de 12e of begjin 13e ieu. Sy toant har oan de súdlike gevel op syn âldst: in histoarysk tapyt. Der binne grutte spitsbôgefinsters yn, mar der binne ek spoaren fan lytse rûnbôgefinsters. Tsjin de muorre steane inkele steunbearen en der binne spoaren fan in rûnbôgige yngong. De muorre fertoant mingd moppemateriaal: giel en appelblossem.De noardmuorre is fernijd mei lytse gieltsjes wêr’t in pear grutte finsters yn stean. It koar is healrûn sletten, mar boppe de finsters liket it oer te gean yn in 5/8 systeem. De kap is dekt mei blau glazuere Lucas IJsbrandpannen. Yn it ynterieur datearret de iken preekstoel mei sniene panelen út 1711 en it oargel is út it begjin fan de 19e ieu. De toer hat in 19eieus foarkommen trochdat er doe oan trije siden beklamme is. Yn de 18e ieu wie de toer noch begroeid mei klimop. Dy is troch it dêryn hûzjende skealike fûgelguod roaid, mar lang hat it sechje noch klonken: ‘To Skalsum, yn’ e klimmerbean’.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
