Idzegea
Idzegea is in agraryske streek dy‘t syn oarsprong hat yn ‘e Midsieuwen. Yn it leechlizzende wetterlân tusken Heech en Aldegea yn hat it nea ta in konsintraasje fan bebouwing komme kind. Lykwols hat de boeremienskip him as selsstannich doarp hanthavenje kinnen, al is it ien fan de meast beskiedene, op Smelbrêge nei, it lytste doarp fan Fryslân.
Op de gritenijkaart fan Wymbritseradiel yn de atlas fan Schotanus út 1716 stiet it oanjûn mei in tsjerke by de noardwestlike hoeke fan de frij grutte Idzegeaster Poel. Tichteby om stean twa huzen en fierder ferspraat yn it lân noch twa buorkerijen en twa huzen.
Yn de Tegenwoordige Staat van Friesland waard yn 1788 fermeld: “Idzega, of ook Idzinga is, insgelyks als de naastgelegen dorpen rondom in wateren en poelen gelegen, waarvan de voornaamste, naar het dorp, den naam draagt van Idzegaster poelen. In ‘t Zuiden van dit dorp ... ligt eene plaats de Bratten genoemd, waarop zich zeker Heer uit het geslagt van Heemstra veel plagt te onthouden, wegens haare goede gelegenheid tot de visschery: dezelve liet hier ook twee polders aanleggen, die tegen verwachting niet alleen goed weiland, maar zelfs goed bouwland gaven. Voor het overige zyn de landen hier ten grooten deele zeer laag, daar men ook klyngronden vindt, uit welke sedert kort vry goede turf gegraaven wordt. In ‘t Westen van dit dorpje ligt het buurtje Band, en daarby een poeltje van dien naam.”
De Bratten lei by de súdwestlike hoeke fan de poel en de Band is noch altyd in boerebuorskip tusken Aldegea en Sânfurd. As de bebouwing fan destiids by de omfang fan it doarp rekkene wurdt, stienen hjir yn de 18e ieu seis wenningen en fjouwer boerepleatsen. Op de kaart yn de atlas fan Eekhoff docht bliken dat der amper ûntjouwingen west ha en oan de hjoeddeiske sitewaasje is ek net te fernimmen dat der hjir wat feroare is. Op it tsjerkhôf stiet in ienfâldige klokkestoel, mei derûnder fragminten fan alterstiennen en in sark út 1623.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
FYP: Gemeente Sudwest Fryslân
