Skiermuontseach
Skiermûntseach
In oerke mei de boat, en men is yn in hiel oare wrâld. Dat is Skiermûntseach. It is it meast eastlike (bewenne) Nederlânske waadeilân en hat sûnt 1989 yn syn gehiel de status fan Nasjonaal Park. In walhalla foar de natuerleafhawwer sadwaande. Mar ek foar dejinge dy`t om de rêst komt: auto’s binne net tastien op it eilân, útsein foar de eilanners sels. En kin men yn it heechseizoen by de ôfreis fan Lauwerseach ôf noch wolris it idee hawwe dat it drok wurdt op it eilân, in heal oerke nei oankomst hat eltsenien him oer it eilân ferspraat.
Njonken de prachtige natuer en it ôfwikseljende lânskip hat it eilân ek yn kultuerhistoarysk opsicht it nedige te bieden. Yn de Midsieuwen wie it eilân yn besit fan de ‘skiere’ (grize) muontsen fan it kleaster Claercamp by Dokkum. Yn de sechtjinde ieu waard de provinsje Fryslân eigner fan alle kleastergoed en dêrmei ek fan it eilân. Fanwegen jildkrapte ferkocht de provinsje it eilân yn 1638. Net folle letter kaam Skiermûntseach yn hannen fan de famylje Stachouwer, dy`t sa’n 200 jier eigner bleau.
De lêste privee-eigner wie de aadlike Dútske famylje Bernstorff, dy`t it eilân yn 1893 kocht. Yn 1945 waard it eilân as fermogen fan de fijân yn beslach nommen en kaam it yn hannen fan de Nederlânske Steat.
Mei it oanlizzen fan it hjoeddeiske doarp Skiermûntseach, ek wol Oosterburen neamd (yn it Skiermûntseager Frysk Aisterbun), waard om 1720 útein set. It doarp kaam yn it plak fan it fierder nei it westen lizzende doarp Westerburen (Wåsterbun). Trochdat it eilân stadich mar hoe dan ek yn eastlike rjochting ‘kuieret’, ferdwûn dat doarp stadichoan yn de see. Mei help fan de famylje Stachouwer krige it nije doarp in hiel regelmjittige opset.
Ieuwenlang wienen de seefeart en fiskerij de wichtichste middels fan bestean op Skiermûntseach. Fan 1872 oant 1934 wie der op it eilân in seefeartskoalle. Nei de Twadde Wrâldoarloch kamen in soad eilanners terjochte yn de walfiskfeart. De walfisktsjeaken yn it doarp dogge tinken oan dy tiid. Tsjintwurdich is it toerisme de wichtichste boarne fan ynkomsten. De likernôch 1000 ynwenners ferwolkomje alle jierren sa’n 300.000 toeristen op it eilân, dat hja sels beskieden har Lytje Pole (lytse pôle) neame.
Mear ynformaasje oer Skiermûntseach kinne jo fine op www.schierweb.nl
Colofon
FrieslandWonderland
