Sibrandahûs
Sibrandahûs is in lyts doarp, in relatyf jonge delsetting dy’t yn it bedike Fryslân net mear op in terp boud hoegde te wurden. It doarp hat gjin kearn, mar bestiet út in tsjerkje yn in beamseame en fierder wrydske lannen, oarspronklik ek oan de oare kant fan de Ie, mei hjir en dêr agraryske bebouwing.
De mânske stjelpbuorkerij Starkenborgh noardeastlik fan de tsjerke stiet wol op in hústerp en dêr is it allegearre begûn. Yn de Midsieuwen stie hjir in sterk hûs Sterkenburg dat fan de Tjaarda’s wie fan Rinsumageast. Letter is dêr troch in Grinzer houlik de belangrike takke Tjarda van Starkenborgh út fuortkommen. No stiet der in grutte stjelpbuorkerij út 1868 mei in foarútboud, ûnderkeldere en fan in souderferdjipping foarsjoen foarhûs. Nei alle gedachten stichten de Tjaarda’s by harren fersterke hûs it tsjerkje as in soart kapel, want it liket net ûnnatuerlik dat it in úthôf fan de rom in kilometer westliker lizzende sistersiënzer abdij wie.
De tsjerke moat fan 1300 hinne wêze; in romano goatyske styl, de kraallisten om de raamnissen hinne wize der op. It finster by it koar hat sels noch de âlde dekorative yndieling, de trasearring. Dy is by restauraasjes foarsichtich behandele. Boppedat stiet yn it midden noch in tichte yngong mei in prachtich profilearre, rûn finster. De omlisting fan dit finster fertoant in ôfwikseling fan gewoane profylstien en stiennen dy’t glazuere binne. Der binne resten by de tsjerke yn’ e grûn fûn fan in rûnbôgefries fan de goatlist dy’t ek yn dizze perioade passe. De tsjerke wie oarspronklik oan de westkant wat langer en hat stiennen ferwulven; de oansetten binne oan muorrespoaren te werkennen. Nei alle gedachten hat it tsjerkje nea in toer hân.
Der is neat oerbleaun fan it foar 1163 stichte grutte kleaster Klaarkamp dat westlik fan Sibrandahûs lei; it is al gau nei de Herfoarming (1580) sloopt. Likemin is der in protte oer fan de Klaarkampstermar: it is foar in grut part ynpoldere. De Klaarkampster mole stiet súdlik fan de eardere mar.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
