Warfstermûne
Warfstermûne is in streekdoarp dat ûntstien is oan de oanleine âlde seedyk om 1315 hinne.
Nei alle gedachten nei’t yn 1529 de nije dyk om it Nijkrúslân oanlein wie. It elemint “warf”yn de namme tsjut in hûs op de dyk oan wêr’t de dykgearkomsten hâlden waarden en de “mûne” yn de namme komt al yn 1574 foar yn de boarnen.
Warfstermûne is lang in buorskip by Boerum west mar wurdt no as selsstannich oanmerke, hoewol it noch troch in tsjerke, noch troch in skoalle of oare gebouwen mei bysûndere foarsjennings aksintuearre wurdt. Eastlik fan it doarp, yn de buert Halfweg, op’ e hoeke fan de Leegsterwei en de Eeuwe Enneswei, stiet in ûnderwilens bûten gebrûk stelde skoalle. Yn Warfstermûne stiet wol in doarpshûs.
It doarp bestiet út in nochal sletten lintbebouwing oan benammen de súdkant fan de âlde dyk en in beskieden doarpsútwreiding fan nei de oarloch oan de súdkant, de Warf en omjouwing, wêr’t de trochgeande dyk lein is. Ek oan de Gruytswei is nei de oarloch noch folkshúsfesting kommen wêrtroch de delsetting oan de dyk in goede gearhing fertoant. De lêste jierren is de noardlike berm fan dizze dyk simmers in blommewielde. De measte wenningen, ôfwiksele mei dwers – en lânskappen en út ferskillende bouperioaden, stamme fierder meastal út it ein fan de 19e en de earste helte fan de 20e ieu. It nochal heech oplutsen stjelpbuorkerijke op nûmer 68 kin út de earste helte fan de 19e ieu datearje. De dwers pleatste middengongwenning op nûmer 66 datearret ek út dy perioade, mar sjoen it grutte bakstienmateriaal kin it ek noch wol earder west wêze.
Yn it lân om it doarp hinne steane pleatsen, wêrûnder mânske eksimplaren. Oan de Eeuwe Enneswei by Halfweg stiet in grutte kop-hals-romp. By de Kolk yn it noarden oan de Olde Borchweg in buorkerij mei in foarhûs út 1927 yn ‘Amsterdamse Schoolstijl’. Op ‘e hoeke fan de Gruytswei en Leegsterwei in kop-hals-romppleats út de earste helte fan de 19e ieu mei in túnhûs op it foarhiem.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
