Terbant
Terbant is in streekdoarp dat diel útmakket fan de rige doarpen – fan west nei east – Terbant, Lúnbert, Tsjalbert en Gersleat, dy’t De Streek fan it âlde Aengwirden foarmje. Se binne mei it noardeastlike part fan It Hearrenfean yn 1936 by Skoatterlân foege om de gemeente Hearrenfean te foarmjen.
Terbant leit it tichtst by it grutte Hearrenfean, wêrfan it noardeasten oant de weryndieling mei Crackstate en de rjochtbank ûnder Terbant foel. Dit is sels noch te merken oan eardere folkshúsfesting yn it noarden fan It Hearrenfean wêr’t de huzen yn de Pastoriestrjitte en omjouwing, nei in ûntwerp fan de gemeentearsjitekt van Aengwirden K.R.Post (1918 en 1920), in doarpske sfear útstrielje. Ek hearde de frij goed bewenne streek Spitsendyk noardlik fan Terbant ta it doarp, lykas yn it westen it gebiet tusken Nijbrêge yn it noarden en Terbandsterschans yn it suden, wêr’t yn de Tachtichjierrige oarloch in ferdigeningsskâns lein hat. Earder stie yn it doarpsgebiet it kleaster Mariënbosch. It Aardrijkskundig Woordenboek fan Van der Aa fan út it midden fan de 19e ieu melde: ‘De oude kerk, welke vóór de reformatie, aan de H. Catharina was toegewijd, werd voor de fraaiste van de geheele grietenij gehouden. Deze, bouwvallig geworden zijnde, is echter, in het jaar 1845, door eene nieuwe vervangen, welke, naar het vernuftig ontwerp van den Heer T. Romein, Architect der stad Leeuwarden, gebouwd, den 21 Augustus van dat jaar is ingewijd.’ De âlde kapel soe út 1315 wêze en it nije gebou wurdt troch it suvere en evenwichtige neoklassisisme heech wurdearre. De tsjerke stiet net sûnder effekt, op in rom, moai tsjerkhou.
Ek by Terbant is it lân ôf- en útfeane, earst súdlik fan de Aengwirderwei de hege feanen en dêrnei op grutskalige wize de lege feanen noardlik fan de wei. Om 1850 hinne wie it klear en hienen de ferfeaningen in wetterich ûnlân efterlitten wêrtusken De Streek as in raffelige kade oerbleaun. Ek hjir is it lân ynpoldere en yn kultuer brocht.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
