Nijhoarne
Nijhoarne is in streekdoarp dat yn de 18e ieu ûntstien is by de splitsing fan de Binnenweg, dy’t no as Schoterlandseweg fan Aldskoat ôf oer de hiele lingte fan de gemeente It Hearrenfean de belangrykste ûntslutingswei rjochting Donkerbroek wurden is. En by de foar it trochgeande ferkear net sa belangrike Buitenweg dy’t in wat súdliker koers oanhâldt.
It doarp leit yn in lânskip dêr’t heechfean ta turf wûn is en dêrnei yn kultuer brocht is. Súdliker lizze de leechlizzende healannen fan de fallei fan de Tsjonger dy’t dêr oant de kanalisearring yn 1886-1888 as in echte rivier meändere en in grillige grins foarme mei West- en Eaststellingwerf. It doarp hat him ûntwikkele op it plak dêr’t fan de Skoatterlânske Kompanjonsfeart ôf út it noarden de Fjirde Wyk rjochting Binnenweg rûn.
Dêr kaam ek de doarpstsjerke. De tsjintwurdige tsjerke, mei der omhinne in tichte beammeseame datearret út 1778 en is destiids boud yn opdracht fan grytman Daniël de Block van Scheltinga. De tsjerke is healwei de 19e ieu hersteld, mar it stichtsjen is mooglik âlder omdat der yn de toer in klok hinget, dy’t nei alle gedachten getten is yn de 15e ieu troch Johannes van Bomen. De tsjerke is in ienfâldige sealtsjerke mei in trijekantige koarsluting en boud fan giele stientsjes yn in ritme fan ferdjippe traveefakken, dêr’t om en om rûnbôgige finsters yn stean. De foargevel is pleistere yn blokfoarmen, foarsjoen fan tichte rigen muorre-ankers en op de hoeken pilasters dy’t diamantkoppen fertoane. Op de gevels stiet de houten toer mei oerewurk, galmgatten en in ynsnuorre spits.
Yn de buerten by de wegen lâns stiet nochal wat bebouwing út it lêst fan de 19e en it begjin fan de 20e ieu, mar Nijhoarne eaget as in jong doarp. Nei de Twadde Wrâldoarloch is it doarp foaral tusken de twa wegen yn ynfold, benammen ek mei folkswenten dy’t de wenningbouferieningen dêr ûntwikkelje. Lykwols, Nijhoarne is gjin komdoarp wurden, it is altyd noch in streekdoarp.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: Ver. voor plaatselijk belang Nieuwehorne
