Bakhuzen
Bakhuzen is in komdoarp oan ‘e foet fan in rêch fan balstiensân, dy ‘t even eastlik fan it doarp oant mear as 11 meter heech is. Bakhuzen is sa om-ende-by 1200 ûntstien as buorskip dat oarspronklik hearde by it súdeastlik lizzende doarp Murns. Nei de Reformaasje bleau it in katolike enklave en makke it har yn de rin fan de 18e ieu los fan Murns.
Yn earder tiden wie Bakhuzen in streekdoarp by trochgeande wegen lâns sa as de Sint-Odulphusstraat en de Teeuwis de Boerstraat. Mar it hat him sûnt healwei de 19e ieu nei it suden ta útwreide ta in komdoarp mei frij losse bebouwing en in iepen kearn, wêr ‘t ek it tsjerkhôf leit.
Mei de nijbou is it mear fertichte wurden. By de earder neamde strjitten lâns stiet in tal fraaie middengonghuzen út it lêst fan de19e ieu, mar ek boargerwenten út de tuskenoarlochske perioade. Yn de Sint Odulphusstraat steane in aardich kafee en in winkel.
Nei de oarloch binne mei de tradisjonalistyske folkshúsfesting de iepen romten yn de wanden fan de Teeuwis de Boerstraat fertichte en noch net sa lang lyn kaam der in yn it byld passende post foar de brânwacht by. Al mei al levert dizze belangrike strjitte in evenwichtich byld op. Al gau hjirnei krige it doarp in entree oan ‘e eastkant mei bebouwing oan de Rysterdyk. Noardlik fan de tsjerke krigen even letter de bebouwingswanden om it Plantsoen hinne stâl. Yn it noardwesten stiet de roomskkatolike Sint Odulphustsjerke, boud yn 1913-1914 nei in ûntwerp fan arsjitekt Wolter te Riele, as ferfanging fan in tsjerkje út 1857. De tsjerke is in pseudobasilyk yn neoGoatyske styl mei in trijesidich sletten koar en in toer mei in ynsnuorre spits. It skip hat net-ferwulven en de sydbeuken krús-ferwulven. It meubilêr komt út it atelier fan F.W. Mengelberg en it oargel is fan de bruorren Adema. De brânskildere ruten binne yn 1914 makke troch F. Nicolas en de skilderingen op de muorren en ferwulven (1935-1941) troch Johannes Ydema. Yn de Nagelhoutstraat is yn 1938 it frouljuskleaster Mariahof boud. Yn 1987 waard it kleaster ferboud ta 19 apparteminten.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
