Eagmaryp
Eagmaryp is in doarp oan de feart en ien fan de doarpen yn de Lege Wâlden, de leechlizzende streek súdeastlik fan de Snitser Mar mei syn puollen. It doarp is yn de 12e ieu ûntstien en de huzen, foaral de pleatsen wienen allinne mar te berikken oer it wetter. Krekt yn de twadde helte fan de 19e ieu kaam dêr in dyk.
De Tegenwoordige Staat van Friesland hat it yn 1788 benammen oer Agge Donia, dy ‘t fan syn stins yn Eagmaryp út om 1460 hinne de wide omjouwing yn ‘e macht hie en hiele doarpen brânskatte. Wol wurdt deryn meld: “Akmarijp, gelegen in de Zuidwestelyksten hoek der Grieteny, was voor dezen vrij aanzienlyk, doch nu van een ‘kleinen omtrek’.” En: “Men ziet hier nog everig een oud Kerkhof van de Pastory van St.Jansga.”
It âlde tsjerkhôf is ek yntekene op sawol de gritenijkaart yn de atlas fan Schotanus (1718) as yn de atlas fan Eekhoff (1849), yn de lêste krekt noardlik fan de boerepleatsen Molla en Unia. It lettere tsjerkhôf leit mear nei it noarden ta. Op de Schotanuskaart stiet op dat plak noch in tsjerke yntekene. Yn jannewaris 1844 waard de ôfbraak fan de doarpstoer oanbestege en tagelyk moasten in klokkehûs en yn it buordoarp Terkaple in nije skoalle mei skoallehûs boud wurde. Krapoan 40 jier letter (1881) waard it bouwen fan in nije skoalle mei skoallehûs yn Eagmaryp oanbestege.
It tsjerkhôf mei dêromhinne in tichte seame fan beammen, hat in izeren tagongsstek út likernôch 1880 mei deadssymboalen. De klokkestoel mei helmdak is wyt skildere en draacht in liedklok, dy ‘t yn 1545 getten is troch Johan ter Steghe. By de brêge oer de Agge Douwes- of Lange Sleat foarmje groepkes huzen oan wjerskanten fan de dyk in buorrentsje. Fierder nei it suden ta stean boerepleatsen, fraai útline en hast allegearre oan de westkant. Oan dy kant kronkelt de feart efter de bebouwing. De measte pleatsen binne foarse en faak monumintale, ein 19e-ieuske stjelpen. Fuort njonken it tsjerkhôf stiet in kop-romppleats mei molkenkelder út it lêst fan de 19e ieu.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
