Nijsgjirrichheden yn Hegebeintum

Harstastate

Ten oosten van de bekende terp van Hegebeintum ligt op een omgracht terrein Harstastate. De state met tuin is via een lange oprijlaan en een fraai hek met palen in rococostijl te bereiken. De boerderij met jaartalsteen uit 1886 en een tuinmanswoning links completeren de voormalige buitenplaats.
De oudste vermelding dateert uit 1511 toen een zekere Ruppert “oppe Harst” eigenaar was. In de zeventiende eeuw woonde hier Focke van Aysma met zijn vrouw Ymk. Waarschijnlijk liet dit echtpaar het rechthoekige gebouw optrekken, dat in de zeventiende eeuw van een nieuwe vleugel met pilasters in de kolossale orde werd voorzien.
In 1843 werd deze vleugel en de verdieping van het rechter gedeelte van de state afgebroken. De toenmalige eigenaar, jhr. T.A.M.A. van Andringa de Kempenaer, gaf de bekende Leeuwarder architect Thomas Romein in hetzelfde jaar opdracht om het restant van het oude huis met drie vensters en het nieuw opgetrokken linker gedeelte met twee ramen tot het huidige gebouw om te vormen. Van het oude gebouw resteert nog de dikke achtermuur met kloostermoppen.
De ingangspartij met Ionische pilasters zal, evenals de betimmering in Lodewijk XVI-stijl van de zaal, van omstreeks 1790 dateren. Deze zaal heeft wanden versierd met festoenen, een schoorsteen met spiegel en een geschilderd bloemstuk.
De tuin rondom het huis werd in 1832 door L.P. Roodbaard in de landschapsstijl aangelegd.
Tot 1926 was Harstastate in bezit van de familie van Andringa de Kempenaer. De in 1996 gerestaureerde state is nu particulier eigendom. In de dorpskerk zijn prachtige oude rouwkassen en grafzerken van de vroegere bewoners van Harstastate te bezichtigen.

Boustyl: Romaansk Datearring: 11de ieuw
Restauraasje: 1962-1965

Lizzing: De tsjerke leit op de heechste terp fan Fryslân, dy’t yn de jierren 1896-1905 ôfgroeven is. Fan de terp ôf hat men in moai útsicht oer it flakke lân mei om jin hinne de toerspitsen fan de tsjerken fan Hallum, Holwert, Blije en Ferwert.

Eksterieur: De tsjerke stiet op de heechste terp fan Fryslân (hast njoggen meter boppe NAP). By it ôfgraven fan de terp waard in grêffjild ûntdutsen út omtrint 600. It âldste part fan de tsjerke bestiet út dowestien. It rûne koar hat ûnder de daklist in oerstek. De muorren binne yn de lettere ieuwen op ferskillende manieren oanfolle. Yn de 15de ieu is de tsjerke fergrutte en foarsjoen fan in toer. Nei de rigoeureuze terpôfgraving en troch de hjoeddeiske ûntwettering foar de lânbou is de ûndergrûn ûnstabyl wurden, wêrtroch’t tsjerke en toer fersakje.

Ynterieur: De kânsel is ferfraaid mei mei de hân sniene fersierings út omtrint 1700. Oan de muorren hingje ryk bewurke roubuorden.

Oargel: it 19de-ieuske oargel, yn 1862 boud troch L. van Dam & Zonen yn Ljouwert, is tanksij de súksesfolle fûnsewerving fan de 'Stichting Orgelrestauratie Hogebeintum', hielendal restaurearre. It waard op 28 novimber 2003 wer yn gebrûk nommen.

Gebrûk hjoed-de-dei: Wa’t de tsjerke fan Hegebeintum besytsje wol, kin terjochte by it besikerssintrum 'Terp Hegebeintum”. Yn it seizoen (april o/m oktober) is der sân dagen yn ’e wike in gids dy’t jo nei de tsjerke begelaat en dêr alles fertelt oer de skiednis fan de tsjerke. Alle jierren meitsje inkelde tûzenen minsken gebrûk fan dy mooglikheid.
De tsjerke wUrdt beheard troch de (gemeentlike) 'Stichting Rekreaasje en Toerisme Ferwerderadiel', dy’t it gebou hiert fan de 'Stichting Alde Fryske Tsjerken'. Yn it tsjerkje fine geregeld Frysktalige tsjerketsjinsten plak, ûnder ferantwurdlikheid fan it Frysk Oekumenysk Wurkferbân Hegebeintum.