Hijum
Hijum is in terpdoarp dat yn de iere Midsieuwen ûntstien is op in kwelderwâl by de mûning fan de Boarn. Fan de 11e ieu ôf is de terp yn de meast iere bediking – de Lege Hearewei en Hijumerweg – opnaam, wêrtroch‘t de terp alhiel binnendyks kaam te lizzen. Hijum wie mei de Hijumer Feart ûntsluten. Dizze komt yn de buert fan it eardere kleaster Genezareth út yn ‘e Feinsumer Feart om dêrnei ferbining mei de Dokkumer Ie te krijen.
De terp hat oarspronklik in radiale struktuer, mar dêr is net folle mear fan te sjen omdat op it rjochthoekige, hege tsjerkhôf nei, de terp om 1900 hinne sterk ôfgroeven is. It hôf mei in beammeseame leit as in eilân yn de iepen doarpskearn. It hichteferskil falt foaral op oan de westlike kant: dêr kaam dan ek de iisbaan te lizzen. Oan de noardkant leit it buertsje de Alde Ringwei en de ringwei is fierder mei wat muoite te werkennen by Efter de Wâl, de sportfjilden, by de Oerd en de Lege Hearewei lâns. De Ljouwerterdyk is letter eastlik fan it doarp ferlein en yn 1900 krige Hijum in stopplak 3e klasse fan de Noord Friesche Lokaal Spoorweg, dy‘t yn 1936 opheft is. It stasjonsgebou is bewarre bleaun, in beskieden gebou mei in útspringende partij. It trasee fan it spoar is noch yn it lânskip te sjen.
By it ynkommen rint de Lege Hearewei skean it doarp yn en dêr easket de grifformearde tsjerke, de Betheltsjerke, de oandacht op. It gebou is yn 1877 oplutsen op in T-foarmige plattegrûn en hat in aardich geveltuorke dat bekroand wurdt troch in iepen bewurke houten spitske. De âlde doarpstsjerke, wijd oan Sint-Nicolaas, is yn it twadde kwart fan de 12e ieu fan dowestien boud. Se hat in fiifkantich sletten koar (15e ieu) en in ynboude sealdaktoer. Dy foarmet mei de sydromten in westwurk, dêr‘t de noardlike sydromte fan op de ferdjipping ek noch in tonferwulf hat. It muorrewurk fan it skip fertoant sparfjilden, lisenen en rûnbôgefriezen.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
FYP: Gemeente Sudwest Fryslân
