Unfortunately, at the moment we can provide only parts of this website in the English language. For those parts of the website that not yet have been translated we recommend use of the Google Translate option next to the title of the item.
Wiuwert
Wiuwert is een terpdorp waar ten oosten van de kerkterp een als kaatsveld gebruikt open grasplein ligt. Daaromheen is de bebouwing van woningen en boerderijen gegroepeerd. Aan de noordzijde is die vrij gesloten. Oostelijk eveneens en aan de zuidzijde staan nog een woning van het notabele type en een boerderij. Onmiddellijk oostelijk van de kerk staat de pastoriewoning, een fraaie woning in eclectische mengstijl met allerlei versieringen in pleister. Naast de pastorie ligt een kleine stelpboerderij vrij ver naar voren, net als de naastgelegen grote blokvormige woning. Daarna springt de bebouwing terug en volgt een reeks woningen, waarvan één als café in gebruik is.
De fraaiste reeks woningen ligt aan de oostzijde van het grasplein, een vijftal in de breedte gebouwde, kenmerkende maar gevarieerde dorpswoningen, waaronder één zeer brede die twee woningen onderdak biedt. Hierachter ligt enige gemengde bebouwing.
Oostelijk is de buurschap Bessens gelegen. Even noordelijker stond Thetingastate of Waltastate, waar de Labadisten, een protestantse piëtistische sekte, in het laatste kwart van de 17de eeuw een kolonie hadden. Aan de zuidelijke uitvalsweg is vanaf het einde van de 19de eeuw lintbebouwing tot stand gekomen. Weer zuidelijker, aan de Oosterwierumer Oudvaart, stond de vóór 1900 gestichte zuivelfabriek die tachtig jaar later als timmerfabriek in gebruik kwam. Aan de westflank van het dorp is meer bedrijvigheid te vinden. Aan de zuidoostzijde van het oude dorp is nieuwbouw gekomen, waarbij het architectonische experiment niet is geschuwd.
De kerk en toren staan op een hoge terprest waarin in 1866 Frankische gouden sieraden zijn gevonden. De kerk dateert van omstreeks 1200, maar alleen de achter een stevige steunbeer verstopte noordgevel heeft nog een middeleeuws karakter. De rest is vaak verbouwd: het laatst tussen 1860 en 1870, waarbij het koor en de zuidgevel met bruine baksteen zijn ommanteld. De van veel decoratieve effecten voorziene en met ingesnoerde spits bekroonde toren is in 1888 herbouwd. De kerk dankt haar roem aan mysterieuze mummies in de kelder onder het verhoogde koor.
Colofon
Uitgeverij: NoordBoek - Auteur: Peter Karstkarel
NLP: Doarpswurk
